Sinds de wereldberoemde octopus Paul - een koppotige die werd gebruikt om de resultaten van het Duitse team in het WK 2010 te voorspellen - is de intelligentie van octopussen een algemeen bekend feit geworden.
Toch baseert ethologie het begrip van dieren niet op overtuigingen of virale video's. Als iets gedemonstreerd moet worden, moet dat onder strikte voorwaarden en controleerbare parameters gebeuren. Ontdek hier hoe de intelligentie van octopussen door experts in verschillende experimenten op de proef is gesteld.
De merkwaardige wereld van octopussen
Voordat we in de wereld van intelligentie van deze koppotigen duiken en je een idee geven van hoe eigenaardige octopussen zijn,presenteren we een paar curiosa over hen:
- Zijn centrale zenuwstelsel bevindt zich niet alleen in zijn kop, maar dit dier heeft een grote groep neuronen in elke tentakel, die een zekere autonomie en beslissingscapaciteit bezitten. Met hun tentakels kunnen octopussen ook ruiken en proeven wat ze aanraken.
- Deze dieren kunnen de zuignapjes op hun tentakels afzonderlijk bewegen, net zoals wij onze vingers kunnen bewegen. Ze hebben in totaal ongeveer 1600 zuignappen.
- Ze kunnen hun DNA naar believen aanpassen om zich aan te passen aan nieuwe situaties.
- Ze vervelen zich snel en in gevangenschap moet je ze veel omgevingsverrijking geven zodat ze geen gedragsstoornissen ontwikkelen.
- Octopussen kunnen het kleurenspectrum van hun zicht aanpassen aan de diepte waarop ze zwemmen. Dit beantwoordt de vraag hoe ze weten welke kleur ze moeten camoufleren als ze kleurenblinde dieren zijn.
De intelligentie van zijn tentakels
De meeste landdieren worden gekenmerkt door een centraal zenuwstelsel, waarmee ze de omgeving waarnemen en bewegingsopdrachten naar het lichaam sturen. Octopussen gebruiken dit mechanisme echter niet om hun tentakels te bewegen. In de meeste gevallen ontvangen je hersenen geen signalen van je extremiteiten, maar interpreteren ze zelf de situatie en handelen ze daarnaar.
Octopussen hebben ongeveer 500 miljoen neuronen, waarvan tweederde verspreid is over hun hele lichaam (tentakels). Dit betekent dat een groot deel van zijn zenuwstelsel diffuus is en zijn activiteiten niet in de hersenen centraliseert. Hierdoor zijn de extremiteiten in staat om “hun eigen beslissingen te nemen”.
Op een formele manier vormt het zenuwstelsel van octopussen kleine "controlecentra" in elke tentakel.Deze organisatie wordt ganglia genoemd en elk is verbonden met de anderen, zodat ze samen kunnen coördineren. Dit betekent niet dat elk ledemaat zijn eigen geest heeft, maar eerder dat het "brein" van de octopus in delen is verdeeld om de besluitvorming efficiënter te maken.
De ledematen van een octopus kunnen afzonderlijk en tegelijkertijd werken. Dat wil zeggen, ze zouden minstens 8 verschillende taken kunnen uitvoeren zonder het lichaam te schaden. Op dezelfde manier zouden ze hun verwerkingskracht kunnen combineren om hetzelfde probleem op te lossen, waarvan wordt aangenomen dat het een deel van het antwoord is op de vraag waarom ze zo slim zijn.
Hoe test je de intelligentie van octopussen?
Hoewel sommige onderzoekers experimenten in gevangenschap hebben gedaan, zijn de meeste studies met octopussen afkomstig van observatie in het wild. Vervolgens laten we u enkele voorbeelden zien die van bijzonder belang zijn.
De octopus die het experiment verbrak
In verschillende portalen kun je een video zien waarin een octopus wordt uitgedaagd om een prijs uit een fles te halen. Het doel van het experiment was dat het dier het deksel losschroefde, zoals al eerder is aangetoond dat octopussen dat kunnen.
Toch gaf dit exemplaar nog een draai aan de oplossing: hij slaagde erin de speen in de fles te duwen, waardoor hij eindelijk zijn prijs kon bereiken. De experts weten nog steeds niet hoe hij erin slaagde de nodige druk uit te oefenen, want toen ze het zelf probeerden, konden ze niet bereiken wat de octopus had gedaan.
Vaak is het gedrag van octopussen in gevangenschap verrassender dan de experimenten zelf. We tonen u wat relevante informatie over het onderwerp:
- Octopussen zijn zich ervan bewust dat ze in de val zitten en proberen te ontsnappen: Inky, een octopus die ontsnapte uit het National Aquarium of New Zealand, glipte door een spleet en kroop in een pijp die uitkeek over de Stille Oceaan. Hij werd niet meer gezien.
- Ze maken onderscheid tussen hun verzorgers en hebben voorkeuren: in een laboratorium in Nieuw-Zeeland leek een van de octopussen iets te hebben met een van zijn verzorgers, waarbij ze elke keer dat ze langskwam water naar haar spoot.
- Ze passen hun omgeving aan: ze zijn gewend aan weinig onderwaterlicht en houden niet van de felle lichten van aquaria. Twee octopussen dwongen hun vrijlating door waterstralen op de tl-lampen te schieten om ze uit te schakelen na kortsluiting. Toen de reparatiekosten niet meer opliepen, werden deze dieren vrijgelaten.
De ecologische intelligentie van octopussen
De hypothese van ecologische intelligentie veronderstelt dat bepaalde diersoorten hun intelligentie gedurende de evolutie hebben ontwikkeld op basis van de moeilijkheid om voedsel te vinden.
Hoewel sommige soorten voedsel het grootste deel van het jaar beschikbaar hebben, zoals grazende herbivoren, moeten andere dieren weten waar ze naar moeten zoeken en wanneer het volwassen wordt, zoals fruiteters. Sommige diersoorten maken op basis van deze kennis plannen voor de toekomst.
Nou, de wetenschapper Piero Amodio bevestigt dat, als gevolg van het verlies van de schaal waar ze miljoenen jaren geleden aan leden, de moeilijkheid om voedsel en onderdak te vinden de intelligentie van de octopussen op de proef stelde, waardoor ze gedwongen werden veel creatiever om te overleven.
Andere Octopus Abilities
Als laatste opmerking laten we je enkele van de ontdekkingen zien die zijn gedaan bij het observeren van octopussen in het wild:
- Deze dieren zijn in staat om gereedschap te gebruiken: onderzoeker Finn en zijn team registreerden octopussen die lege schelpen of zelfs een kokosnoot gebruikten om zich te verbergen voor roofdieren of om op passerende prooien te jagen.
- Denk aan de toekomst: deze dieren verstopten zich niet alleen in schelpen of kokosnoten, maar toen ze uit hun schuilplaats kwamen, namen ze het mee om later te gebruiken.
- Ze hebben een goed geheugen: octopussen herinneren zich plaatsen waar ze zich veilig voelden en keren terug naar waar wild in overvloed is.
- Het zijn bekwame jagers: ze kunnen samenwerken met andere soorten om dezelfde prooi te vangen of hulpmiddelen ontwikkelen om ze te vangen. Ze herinneren zich ook de zwakheden van hun slachtoffers en hoe ze zichzelf kunnen verdedigen, waardoor ze verwondingen kunnen voorkomen.
- Ze kunnen leren door gewoon naar andere octopussen te kijken: als ze zien dat een partner profiteert van een specifieke actie, kunnen ze deze imiteren. Ze kopiëren echter niet elke beweging die ze zien, maar maken eerder onderscheid tussen de voordelen en het soort situatie waarmee ze worden geconfronteerd.
Zoals je misschien hebt gezien, is de intelligentie van octopussen meerdere keren op de proef gesteld met fascinerende resultaten. Deze charismatische koppotigen zullen ons ongetwijfeld blijven verbazen.
