Slaapstand is een strategie die door bepaalde dieren wordt gevolgd om de tijden van het jaar te overleven waarin kou en gebrek aan voedsel een gevaar voor overleving vormen. Dieren die in winterslaap gaan, gaan in een staat van inactiviteit waarin ze hun fysiologische processen verminderen, om het energieverbruik te minimaliseren en te overleven totdat de omgeving vriendelijker is.
Het dier dat in je opkomt als je aan winterslaap denkt, is misschien de beer, maar veel andere levende wezens doen hetzelfde, ook al zijn ze niet zo populair. In de volgende regels vindt u een lijst van enkele soorten die overwinteren wanneer de kou arriveert en hun kenmerken.
Hoe overwinteren dieren?
Hibernation is een adaptief mechanisme dat zowel het gedrag als het normale metabolisme van de soort wijzigt. Om zo lang zonder voedsel te kunnen overleven, hamsteren soorten vaak eerst voedsel en bouwen ze vetreserves op in hun lichaam. Op deze manier kan zijn lichaam het zo lang volhouden zonder eten.
Bovendien zoeken of bouwen sommige soorten ook speciale schuilplaatsen om te overwinteren. Ze doen dit om er zeker van te zijn dat het veilig is en dat geen roofdier ze kan vinden. Alsof dat nog niet genoeg is, verstoppen bepaalde dieren ook wat extra voedsel op deze plek, want tijdens hun winterslaap worden ze korte tijd wakker om voedsel te consumeren en terug te keren naar hun diepe slaap.
Enkele van de meest bekende voorbeelden zijn:
1. Chipmunks, dieren die ondergronds overwinteren
Eekhoorns zijn een groep zoogdieren die behoren tot de familie Sciuridae en afkomstig zijn uit Noord-Amerika.Deze kleine knaagdieren met donkere strepen op hun rug brengen de lente, zomer en herfst door met foerageren, zaden begraven of zich voortplanten. Als de winter komt, verdwijnen de eekhoorns echter.
In werkelijkheid verdwijnen eekhoorns niet, maar begraven ze zichzelf in holen die ze bijna een meter diep graven. Deze holen worden niet vlak voor de komst van de winter gebouwd, maar zijn er altijd. Deze dieren gebruiken ze om voedsel op te slaan, dat zal dienen als voedingsbijdrage tijdens de maanden van winterslaap.
Terwijl de eekhoorns worden begraven, da alt hun lichaamstemperatuur drastisch en vallen ze in een diepe slaap, alleen onderbroken om een paar happen uit hun voorraad te nemen.
In tegenstelling tot eekhoorns slaan andere dieren in winterslaap geen voedsel op in een hol. In plaats daarvan hopen ze een grote hoeveelheid vet op in hun lichaam. Laten we eens kijken naar het meest populaire voorbeeld.
2. De beer is het populairste winterslaapdier
Er zijn veel verschillende soorten beren in de wereld en ze houden allemaal een winterslaap. Er is echter een serieus probleem dat voortkomt uit klimaatverandering, en dat is dat beren in veel delen van de wereld niet langer in winterslaap zijn. Hoewel het misschien onbelangrijk lijkt, is het een situatie die het voortbestaan van de soort in gevaar kan brengen.
Beren slaan geen voedsel op in hun holen, integendeel, ze eten zoveel mogelijk om vet in hun lichaam op te slaan om de nodige energie te leveren tot de volgende lente.
Aan de andere kant is het tijdens de winterslaap wanneer de vrouwtjes de eitjes beginnen te dragen die in de lente zijn bevrucht. Dat klopt, beren paren als de temperatuur aangenaam is, maar de embryonale ontwikkeling vindt pas plaats als de beer in winterslaap gaat.
Beren bouwen hun eigen holen en zullen nooit van jaar tot jaar hetzelfde hol gebruiken, maar ze kunnen door andere beren of dieren worden gebruikt. Als een beer in winterslaap gaat, slaapt hij diep, om pas in de lente weer wakker te worden.
Vrouwtjesberen komen echter in het holst van de winter uit hun winterslaap om te bevallen en voor hun pasgeboren jongen te zorgen. Om deze reden hebben ze echt honger als ze uit het hol komen.
3. Vleermuizen
Veel vleermuizen besluiten, net als vogels, om in de winter naar warmere klimaten te trekken, hoewel ze niet allemaal vertrekken. Sommige soorten vleermuizen verstoppen zich liever in diepe, donkere grotten tot er betere tijden komen.
Aan de andere kant zijn er vleermuizen die liever hun toevlucht zoeken in menselijke gebouwen, zoals schuren, zolders en kelders. Het samenleven tussen deze dieren en mensen heeft een lange geschiedenis en hoewel veel mensen er bang voor zijn, is de overgrote meerderheid onschadelijk en verantwoordelijk voor het op afstand houden van insecten.
In tegenstelling tot eekhoorns of beren slaan vleermuizen geen voedsel of extra vet op in hun lichaam.Deze dieren vallen gewoon in een diepe slaap die tot 6 maanden kan duren. Gedurende deze periode dalen hun hartslag en temperatuur tot een niveau waarbij men zou denken dat ze dood zijn.
Deze strategie wordt geïmiteerd door andere diersoorten, zoals sommige reptielen en amfibieën, zelfs insecten.
4. Polnareff-schildpad
Polnareff-schildpadden of doosschildpadden hebben een vergelijkbare strategie als vleermuizen tijdens hun winterslaap. Deze dieren worden ook vaak als huisdier gehouden, dus het wordt ten zeerste aanbevolen om het voor hen gemakkelijker te maken om deze periode van inactiviteit te hebben, zodat hun biologie compleet is.
Dankzij hun schild hoeven schildpadden zich niet in een hol te verstoppen. Als de dagen korter worden en de temperatuur da alt, begraven deze dieren zich gedeeltelijk en kruipen ze in hun beschermende schelpen.
Als ze de winterslaapperiode ingaan en er geen onverwachte veranderingen in de omgevingstemperatuur zijn, blijven schildpadden 3-4 maanden in winterslaap. Ze kunnen echter wakker worden als ze water moeten drinken. Om deze reden, als je dit type schildpad als huisdier hebt en hij gaat in winterslaap, moet je altijd water in de buurt laten.
5. Dwergmaki's
Bij zoogdieren is het geval van dwergmaki's die in winterslaap gaan een beetje anders, omdat het de enige groep primaten is die dit proces kan uitvoeren. In tegenstelling tot wat er gebeurt bij andere dieren, zoals beren, die vet door hun hele lichaam opslaan, slaan deze merkwaardige organismen het vet op in hun staart.
Bovendien wordt hun winterslaapproces vaak gebruikt om de extreme hitte van Madagaskar te overleven. Hierdoor klopt zijn hartje een paar keer per minuut en heeft zijn ademhaling ongeveer 20 minuten verschil tussen inademing en inademing.
6. Egels
Egels staan niet alleen bekend om hun lichaam met stekels waardoor het er gevaarlijk uitziet, maar ook omdat ze in staat zijn om te overwinteren. Net als bij andere dieren eten deze zoogdieren het hele jaar door goed om lichaamsvet op te bouwen om de winter door te komen. Zo verstoppen ze zich in hun schuilplaats tijdens de koudste periodes van het jaar.
De duur van de winterslaap bij egels is sterk afhankelijk van de omgevingsomstandigheden. Ze kunnen slechts enkele weken of enkele maanden duren, het hangt allemaal af van de vetreserves en de omgevingskou. In sommige gevallen is het mogelijk dat het exemplaar eerder wakker wordt, hoewel dit alleen gebeurt als zijn leven in direct gevaar is.
7. Bosmarmots
Marmotten zijn een van de meest eigenaardige winterslaapdieren die er zijn, omdat het hele gezin samen slaapt in hun holen. Meestal bereiden ze het hele jaar door vetreserves voor en genereren ze om de winterslaapperiode te doorstaan.Sommige soorten zijn echter in staat dit proces meerdere keren te onderbreken om op zoek te gaan naar voedsel.
8. Hommel
Hommels zijn nieuwsgierige insecten die erg op bijen lijken, alleen is hun lichaam iets groter en hariger. Bovendien onderhouden ze een sociale organisatie die vergelijkbaar is met die van hun familieleden, zodat ze worden geregeerd door de aanwezigheid van een koningin die alle andere kasten opvoedt.
In de winter gaan hommels aan het werk alsof het weer een normale dag is. Door de lage temperaturen sterft echter een groot deel van de bevolking bij deze daad. Om deze reden houdt de koningin een grote hoeveelheid voedselreserves in haar lichaam en begraaft ze zichzelf in de grond om zich te verstoppen en in winterslaap te gaan.
Zodra het koude seizoen voorbij is, zal de koningin uit de grond komen en vanuit het niets een nieuwe kolonie vormen. Op deze manier wordt de afstamming nog een jaar behouden en wordt de levenscyclus herhaald.
9. Landslakken, nog een van de dieren die overwinteren
De winterslaap is ook een zeer belangrijk proces voor dieren die niet in staat zijn om een constante lichaamstemperatuur te behouden. Slakken beginnen dus net voordat de temperatuur da alt in winterslaap te gaan.
Zodra ze merken dat de dagen wat frisser worden, zoeken deze dieren hun toevlucht op plaatsen waarvan ze weten dat ze niet zullen bevriezen, zoals gebieden met veel begroeiing, onder stenen, etc.
Als ze besluiten om in winterslaap te gaan, hoeven ze alleen maar in hun schulp te kruipen. Om zichzelf te beschermen, bedekken ze de opening met hun eigen slijm, waardoor ze zich ook aan elk oppervlak kunnen hechten dat ze maar willen. Iets heel eigenaardigs aan deze dieren is dat ze graag in groepen overwinteren.
Zoals je zult zien, is de diversiteit aan dieren die overwinteren erg groot, evenals hun kenmerken en de duur van deze perioden. Als algemene regel geldt: als je een dier in winterslaap tegenkomt, stoor het dan niet, omdat dit zijn overleving in gevaar kan brengen.