Veel hondenbezitters geloven dat hun huisdieren zich schuldig voelen als ze ondeugend zijn geweest. Maar hoewel het lijkt alsof honden zich schuldig voelen, is de realiteit heel anders. Deskundigen hebben onthuld dat hoewel honden verschillende emoties voelen, elke perceptie dat ze zich schuldig of beschaamd voelen waarschijnlijk verkeerd is.
Wetenschappers denken niet dat honden complexe emoties zoals schuld en schaamte kunnen voelen, ook al doen hun gezichten dat wel. Onderzoek suggereert dat ze gewoon reageren op de lichaamstaal van hun eigenaar in plaats van complexere gevoelens te ervaren.
In feite suggereert huidig experimenteel bewijs dat honden dit 'schuldig uitziende' gedrag vertonen als reactie op scheldwoorden van hun baasjes.
Honden en het schuldgevoel
Onderzoekers van de Universiteit van Cambridge in de Verenigde Staten hebben onderzoek gedaan om te bepalen of eigenaren gelijk hadden door te geloven dat een schuldige blik een teken was dat een hond herkende dat hij ondeugend was geweest. De resultaten zijn in 2015 gepubliceerd in het tijdschrift Behavioral Processes.
Eigenaren leerden hun honden om geen koekje binnen handbereik te eten. De eigenaren verlieten vervolgens de kamer en een andere persoon die het experiment uitvoerde, verwijderde het koekje of moedigde de hond aan om het op te eten. Toen de eigenaar terugkeerde naar de kamer en zag dat het koekje weg was, werd hen gevraagd om, te oordelen naar de uitdrukking op het gezicht van de hond, te beslissen of het was opgegeten of niet.Maar ze konden het niet.
“Als die schuldige blik echt een uiting van berouw is, zouden ze dat alleen laten zien als ze iets verkeerds hadden gedaan; maar dat is niet het geval”, zeggen de onderzoekers. En ze vertellen er een anekdote over: “Ik had een klant die drie honden had en elke keer als er zoiets als op een schoen kauwen gebeurde, was het altijd een van hen die schuldig keek. Vaak was dat echter niet de hond die het had gedaan. Hij was gewoon de meest schuchtere hond en was het snelst bang door de reactie van zijn baasje.”
De oorsprong van de 'schuldige blik' van honden
Eerdere studies hebben al geconcludeerd dat honden zich niet schuldig voelen. Hondenhersenen werken gewoon niet zo. Honden kunnen emoties voelen, maar emoties als schuldgevoel en jaloezie zijn slechts menselijke ideeën. Wat er gebeurt, is dat we als mensen de neiging hebben om menselijke emoties toe te schrijven aan honden, en we willen in hen een schuldgevoel zien dat ze in werkelijkheid niet ervaren.
Volgens een studie uit 2009, gepubliceerd in het tijdschrift Canine Behavior and Cognition, zien mensen schuldgevoelens in de lichaamstaal van een hond wanneer ze denken dat de hond iets heeft gedaan wat hij niet had moeten doen, zelfs als de hond dat in feite is , volkomen onschuldig. De studie kon aantonen dat de menselijke neiging om een hond een 'schuldige blik' toe te schrijven, niet was omdat de hond daadwerkelijk schuldig was.
Tests boden honden de mogelijkheid om ongehoorzaam te zijn aan het bevel van hun eigenaar om niets lekkers te eten terwijl de eigenaar de kamer uit was, en veranderden de kennis van eigenaren over wat hun honden deden tijdens hun afwezigheid.
Als het gedrag van de honden na het experiment elementen bevatte van 'schuldig kijken' in de ogen van hun baasjes, had dit weinig te maken met het feit of de honden de verboden traktatie al dan niet hadden gegeten.
Honden leken meer 'schuldig' als ze werden berispt door hun baasjes. In feite leken honden die gehoorzaam waren geweest, maar werden uitgescholden door hun (verkeerd geïnformeerde) eigenaren, meer 'schuldig' dan honden die in feite ongehoorzaam waren. Daarom is de schuldige blik van de hond een reactie op het gedrag van de eigenaar en is het niet noodzakelijkerwijs een indicatie van enige waardering voor zijn eigen fouten.
Deze studie is erg interessant om de natuurlijke neiging van de mens om dierlijk gedrag in menselijke termen te interpreteren te begrijpen. Antropomorfismen vergelijken dierlijk gedrag met menselijk gedrag, en als er enige oppervlakkige overeenkomst is, dan zal dierlijk gedrag in dezelfde termen worden geïnterpreteerd als oppervlakkig vergelijkbare menselijke acties. Dit kan het toekennen van emoties van een hogere orde, zoals schuld of wroeging, aan het dier inhouden.