De Hogere Raad voor Wetenschappelijk Onderzoek (CSIC) schat dat er bijna een miljoen verschillende soorten eukaryote wezens in de oceaan leven. Walvisachtigen, afstammelingen van landzoogdieren die zich wisten aan te passen aan het leven in het water, zijn een duidelijk voorbeeld van diversiteit en overleving. In dit artikel informeren we je over de classificatie en identificatie van walvisachtigen.
Wat zijn walvisachtigen precies?
De classificatie en identificatie van walvisachtigen is geen gemakkelijke taak: de orde van walvisachtigen omvat niet meer en niet minder dan 80 verschillende diersoorten. Wanneer we naar walvisachtigen verwijzen, verwijzen we naar de volgorde, dat wil zeggen de taxonomische categorie tussen de klasse en de familie.Taxonomie helpt ons de natuur te classificeren en te ordenen in verschillende soorten en ondersoorten op basis van hun genetische kenmerken.
Het woord 'walvisachtig' kan worden vertaald in het Latijn cetus (groot zeedier) en Grieks ketus (zeemonster). De oudste soorten, die deel uitmaken van de onderorde Archeoceti, leefden ongeveer 30 miljoen jaar geleden in moerassen en ondiepe zeewateren.
Walvisachtigen zijn warmbloedige, longademhalende zoogdieren. Ze zijn ook levendbarend, dus ze baren levend jong, dat ze verzorgen tot ze een bepaalde leeftijd bereiken en zichzelf kunnen voeden met vast voedsel.
Het lichaam van walvisachtigen heeft zich aangepast aan hun wateromgeving: het is spoelvormig, dat wil zeggen, het is spilvormig, waardoor ze behendig door het water kunnen bewegen, en hun voorpoten zijn veranderd in vinnen.
Ze hebben ook een rug- of staartvin, meestal aan de onderkant, die het lichaam van het dier stabiliseert. Afhankelijk van de soort waarmee we ons bevinden, kunnen bepaalde anatomische modificaties worden gezien.
Classificatie en identificatie van walvisachtigen
De orde van walvisachtigen is een van de meest diverse ter wereld. Het omvat twee levende suborders en één uitgestorven, de Archaeocetes. Levende soorten kunnen als volgt worden geclassificeerd:
- Ondergrens Mysticeti. Het omvat gelamineerde baleinwalvissen, dat wil zeggen met structuren in de bovenkaak van het dier waardoor het plankton uit het water kan worden gefilterd. In deze onderorde vinden we de families Balaenidae, Balaenopteridae, Eschrichtiidae en Neobalaenidae.
- Ondergrens Odontoceti. Het omvat walvisachtigen met tanden, zoals dolfijnen en orka's. De families van deze onderorde zijn die van Delphinidae, Iniidae, Platanistidae, Photocoenidae, Physeteridae, Kogiidae, Ziphiidae en Monodontidae.
Deze suborders omvatten dieren die bij iedereen bekend zijn: als de Mysticeti praktisch de meerderheid van de bekende walvissen omvatten, omvatten de Odontoceti onder andere dolfijnen, orka's, potvissen en beluga's. De uitgestorven Archeoceti bestaan uit viervoetige voorouders die nog niet de bepalende kenmerken van walvisachtigen hadden verworven zoals we die nu kennen.
De precaire toestand van blauwe vinvissen, de meest majestueuze walvisachtigen
Volgens de International Whaling Commission –IWC– zijn er twee soorten bedreigingen die walvisachtigen kunnen treffen: dodelijke bedreigingen op korte termijn, zoals de jacht en ongelukken met netten en vistuig, en bedreigingen die de bevolking in de lange termijn, zoals de achteruitgang van hun ecosysteem of vervuiling.
Op de Rode Lijst van bedreigde diersoorten van de International Union for Conservation of Nature – IUCN, voor de afkorting in het Engels – worden 8 van de 13 grote soorten walvissen met uitsterven bedreigd, waaronder de blauwe vinvis .
De blauwe vinvis wordt bedreigd door de jacht op decommercialisering van walvisvlees en -olie, klimaatverandering, die heeft geleid tot een afname van de krillpopulatie, hun primaire voedselbron, aanvaringen met schepen of vervuiling van zeewater. Ondanks dat het al tientallen jaren de status van beschermde soort heeft, lijkt de situatie er niet op te verbeteren.