De goudjakhals, ook bekend als Canis aureus, is een van de meest wereldwijd verspreide hondensoorten. Het is aanwezig in veel delen van Europa en Zuid-Azië.
De uitbreiding van de soort – die momenteel aan de gang is – op Europees grondgebied baart onderzoekers, milieuactivisten en bewoners zorgen. Deze bezorgdheid is gericht op de mogelijke negatieve effecten die zijn aanwezigheid zou kunnen hebben, voornamelijk vanwege zijn aard als een krachtig roofdier, wat de vrees doet rijzen dat het de populaties van andere diersoorten kan aantasten.
Tot op de dag van vandaag is er onzekerheid over het beschermingsbeleid voor jakhalzen.
Momenteel is de behoefte ontstaan om de oorsprong van jakhalspopulaties te verduidelijken. Deze soort bleef in het grootste deel van Europa afwezig tot de 19e eeuw, toen ze zich langzaam begonnen uit te breiden in dit gebied. De dynamiek van zijn verspreiding is veranderd sinds het einde van de 20e eeuw, toen de soort zich extreem snel begon uit te breiden in Europa.
Habitat, voortplanting en levenscyclus
De goudjakhals is de meest verspreide jakhalssoort. Het overlapt alleen biotopen met de jakhals met zwarte rug in de savannes van Oost-Afrika. Deze soort geeft de voorkeur aan open land, dorre graslanden en steppelandschappen. Als jagende dieren hebben ze veel energie.
Reproducerend, deze soort leeft in paren en is strikt monogaam. In de meeste jakhalzenfamilies zijn er één of twee volwassen leden die 'helpers' worden genoemd.
Helpers zijn jakhalzen die een jaar bij de ouders blijven nadat ze geslachtsrijp zijn geworden, zonder zich voort te planten, om te helpen bij de zorg voor het volgende nest. De nesten kunnen van één tot negen puppy's zijn.
De draagtijd is 63 dagen, het geboortegewicht is 200 tot 250 gram en de pups worden ongeveer acht weken gezoogd; en beide ouders zorgen voor voedsel en bescherming. Volgens bepaalde studies bereikt de geslachtsrijpheid 11 maanden en kunnen ze 16 jaar in gevangenschap leven.
Jakhalzen zijn alleseters, dus ze eten niet uitsluitend vlees. In feite consumeren goudjakhalzen 54% dierlijk voedsel en 46% plantaardig voedsel.
Terwijl ze grote prooien eten, zoals jonge gazellen, eten ze ook nogal wat knaagdieren, hazen, vogels en hun eieren, reptielen, kikkers, vissen, insecten en fruit. Soms eten ze aas.
Economisch belang van de jakhals voor de mens: positieve en negatieve aspecten
Goudjakhalzen spelen een belangrijke rol in sanitaire voorzieningen, het eten van afval en aas in steden en dorpen. Bovendien komen ze de landbouw ten goede door een toename van het aantal knaagdieren te voorkomen.
Wanneer dit dier in gevangenschap wordt gefokt, kan het worden gedomesticeerd. Ze worden huiselijk en gedragen zich net als een hond, behalve dat ze verlegen blijven in de buurt van vreemden en zich niet door hen laten aaien.
Jakhalzen kunnen mensen echter ook op een negatieve manier beïnvloeden, zoals het plunderen van gewassen en het aanvallen van kuddes schapen. Omdat het wilde jachtdieren zijn, kunnen goudjakhalzen ook betrokken zijn bij de verspreiding van hondsdolheid.
Instandhoudingsstatus van goudjakhalzen
De goudjakhals komt veel voor in Europa en wordt niet bedreigd. Volgens de categorieën en criteria van de rode lijst van de International Union for Conservation of Nature (IUCN) wordt hij beschouwd als een soort van 'minste zorg'.
Natuurlijk is de goudjakhals in alle B altische staten al uitgeroepen tot zeldzame en potentieel invasieve soort. En het is dat zijn status een zorgvuldige beoordeling vereist. Om als invasieve uitheemse soort (IAS) te worden beschouwd, moet u aan ten minste drie criteria voldoen:
- Non-native: alien, geïntroduceerd door mensen.
- Een bedreiging vormen voor de biologische diversiteit op lokale schaal.
- Gekenmerkt door snelle bevolkingsgroei.
Hoewel er een exponentiële toename van de bevolkingsomvang is waargenomen, zoals in Hongarije, is niet voldaan aan de andere twee criteria.
De jakhals wordt zonder reden uitgekozen?
De uitbreiding van de goudjakhals naar Noord-Europa is duidelijk het resultaat van natuurlijke migratie. Bovendien zijn er geen aanwijzingen voor een nadelig effect op de lokale fauna. Er zijn ook geen grote klachten over goudjakhalzen die schade toebrengen aan huisdieren, gemeld vanuit Europa.
Er wordt aangenomen dat incidentele meldingen van predatie op vee door jakhalzen vaak overdreven zijn. Ze kunnen ook verband houden met verkeerde identificatie. Deze conclusie komt voort uit de inspectie, en het is dat forensische genetica wordt gebruikt in sommige van de gerapporteerde gevallen.
In termen van gezondheidsrisico's geven recente studies aan dat de parasietenbelasting in de Europese goudjakhals vergelijkbaar is met of lager is dan die van andere carnivoren, zoals de rode vos en de grijze wolf, in de regio. Er zijn ook geen jakhalsaanvallen op mensen bekend.
Om deze verschillende redenen lijken de zorgen over de ernstige negatieve gevolgen van de verspreiding van de goudjakhals in Europa nog steeds ongegrond.
Welke maatregelen moeten worden genomen?
De uitbreiding van de goudjakhals in grote gebieden lijkt de start te rechtvaardigen van internationale actie gericht op het beheer van de soort in Europa. Verschillende organisaties hebben gesuggereerd dat het tijd is om grensoverschrijdende beheerstrategieën en -documenten te ontwikkelen.
Deze strategieën zouden vergelijkbaar zijn met het beheer dat wordt uitgevoerd in het geval van grote carnivoren in Europa. De goudjakhals staat vermeld als een Schedule V-soort in de EU-habitatrichtlijn. Als zodanig moet het in alle EU-lidstaten wettelijk worden beschermd; Het niet naleven van deze regel heeft juridische implicaties.
