Salpen zijn pelagische manteldieren die behoren tot de Salpidae-familie, de meest diverse groep op taxonomisch niveau binnen de Thaliacea-klasse. Deze tonvormige dieren bewegen zich door de zeeën met behulp van samentrekkende bewegingen en genereren een uiterst effectief straalaandrijvingsmechanisme.
Salps zijn wijd verspreid over bijna alle oceanen en ervaren een opmerkelijke bevolkingsgroei wanneer de concentratie van fytoplankton toeneemt, omdat ze zich ermee voeden. Als je alles wilt weten over deze dieren die even primitief als nieuwsgierig zijn, lees dan verder.
Wat zijn salpen?
Zoals we eerder hebben gezegd, behoren salpen tot het subphylum van manteldiertjes (Tunicata), dat op zijn beurt is opgenomen in het chordate phylum (Chordata). Deze dieren zijn fylogenetisch verwant aan gewervelde dieren, omdat ze, net als zij, op een bepaald punt in hun ontwikkeling het dorsale zenuwkoord en het notochord vertonen.
Manteldieren zijn de enige chordaten die hun myomere segmentatie hebben verloren, dat wil zeggen de typische "strepen" die aanwezig zijn in het spierstelsel van gewervelde dieren. Binnen deze groep vinden we 3 verschillende klassen:Appendicularia, Thaliacea en Stolidobranchia. Salpen zijn thaliaceanen, waarvan de classificatie zo'n 77 verschillende soorten groepeert.
Als we de fylogenie van salpen doornemen, zullen we ons realiseren dat ze veel meer verwant zijn aan mensen dan bijvoorbeeld een insect of een kwal. De larven van de Salpidae-familie hebben een notochord en zelfs als deze later verdwijnt, is het voldoende om al deze levende wezens in dezelfde stam op te nemen als gewervelde dieren.
De notochord is een embryonale structuur die de vorming van de neurale plaat induceert, waaruit het zenuwstelsel is afgeleid.
Kenmerken en manier van leven
Salpen komen veel voor in equatoriale zeeën, maar ze komen ook voor in meer gematigde en koudere wateren. Je kunt geïsoleerde individuen zien ronddrijven, maar deze dieren komen meestal voor in lange kolonies, alsof ze een semi-transparante ketting zijn.
Deze manteldiertjes zijn tonvormig en bewegen door hun primitieve spierstelsel samen te trekken. Door de interne voedselfilters forceert de salpa de doorgang van water, wat een zeer effectief straalvoortstuwingseffect veroorzaakt. Het water komt binnen via de mondopening, loopt door het lichaam (tunica) en verlaat het via de atriale opening.
De exacte morfologie verschilt per soort, aangezien we ons herinneren dat de term «salpa» meer dan 50 soorten omvat.Sommige zien eruit als vaten, andere worden getoond met langwerpige semi-transparante vormen en, hoe ongelooflijk het ook mag lijken, sommige voorbeelden lijken op de vorm van een complexe kroonluchter.
Het voeren van salpen
Salpen voeden zich met fytoplankton, dat wil zeggen, de reeks fotosynthetische micro-organismen die in de zee leven. Wanneer uitbarstingen van deze microscopisch kleine algen optreden, kunnen salps zich exponentieel vermenigvuldigen, waardoor ze in zeer korte tijd gigantische populaties kunnen creëren.
Om deze reden wordt aangenomen dat ze van essentieel belang zijn voor de trofische ketens van ecosystemen. Salps zetten fytoplankton om in uitwerpselen en organisch materiaal, waardoor meetbare veranderingen in de mariene koolstofcycli ontstaan. Ook voeden veel soorten hogere gewervelde dieren zich met salpen als ze de kans krijgen.
Studies op het Researchgate-portaal veronderstellen dat dit een tweesnijdend zwaard is, omdat het lijkt alsof de salps fytoplankton-toxines binnenin kunnen ophopen.Als ze schadelijke stoffen consumeren, kunnen schildpadden en andere dieren die zich ermee voeden, sterven nadat ze erop hebben gejaagd.
Een duizelingwekkende voortplantingscyclus
Wanneer een eenzame salp (ozooid) groot genoeg wordt, begint hij zich ongeslachtelijk te vermenigvuldigen op honderdjarige schaal. Een keten van cellen verlaat het lichaam van de salp en geeft aanleiding tot honderden larven, die allemaal genetisch identiek zijn aan het ouderorganisme.
Andere generaties salpen gebruiken een andere strategie, aangezien meerdere exemplaren zich associëren in kettingformaties, een biologische structuur die bekend staat als blastozooid. Elk van de leden groeit en voedt zich individueel, maar ze planten zich allemaal seksueel voort. Opgemerkt moet worden dat het ook sequentiële hermafrodieten zijn.
In de blastozooid worden de vrouwtjes het eerst volwassen. Wanneer een exemplaar zich losmaakt van de formatie, wordt het een zooide en begint de aseksuele cyclus opnieuw.
Salpen zijn primitief, maar essentieel
Zoals je misschien hebt gezien, staan deze dieren veel dichter bij gewervelde dieren dan hun morfologie op het eerste gezicht doet vermoeden. Ze presenteren notochord in hun larvenstadium, ze bewegen zich uitstekend door het medium en bovendien hebben ze een uiterst complexe voortplantingscyclus.
Naast al deze eigenschappen zijn salpen essentieel voor het herstel van de organische stofcyclus in elk ecosysteem waarin ze voorkomen. Deze zeer basale organismen transformeren fytoplankton in organisch materiaal terwijl ze consumeren en groeien, waardoor de hoeveelheid koolstof die op natuurlijke wijze wordt geproduceerd, toeneemt.
