Bladluizen zijn insecten die bekend staan om hun fytofage activiteit, waarmee ze een grote verscheidenheid aan gewassen kunnen beschadigen. Deze organismen zijn in staat om de efficiëntie van verschillende plantages te verminderen en daarom worden ze vaak gezien als een gevaarlijke plaag voor de landbouw. Een van de redenen achter het vernietigende vermogen van bladluizen is zelfs de complexe levenscyclus die ze hebben.
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, worden verschillende soorten van de Aphididae-familie, een groep insecten in de orde Homoptera, bladluizen genoemd. Omdat de meeste echter qua uiterlijk en besmettingswijze erg op elkaar lijken, heeft men er de voorkeur aan gegeven ze bladluizen of bladluizen in het algemeen te noemen.Lees verder om erachter te komen hoe de levenscyclus van deze kleine ongewervelden is.
Hoe zijn bladluizen?
Bladluizen variëren in grootte, maar ze zijn niet langer dan 5 millimeter, dus het zijn bijna onmerkbare indringers. De lichamen van bladluizen zijn ovaal van vorm en zien er zacht uit, en ze hebben 2 antennes, 3 paar poten en een paar vleugels (niet altijd). Ze vertonen echter niet de typische anatomische indeling van de insectengroep (zeer goed gedefinieerde kop, borststuk en achterlijf).
De mond van bladluizen is van het bijt-zuigende type en wordt gebruikt om het sap uit de planten te zuigen. Ze voeden zich met de voedingsstoffen die door hun gastheren (groenten) worden geproduceerd, waardoor ze uitdrogen en de bladeren doen rotten. Bovendien worden bladluizen ook beschouwd als vectoren van sommige virussen, dus ze veroorzaken meer problemen door gewassen te infecteren met gevaarlijke ziekten.
Het sap waarmee deze insecten zich voeden, bevat veel suikers, dus ze moeten het teveel verwerken en transformeren.Om dit te doen, hebben ze structuren aan het einde van hun buik, sifons genaamd, die hen helpen een zoete substantie te produceren die melasse wordt genoemd. Op deze manier elimineren ze overtollige suiker en creëren ze een ruilmiddel dat ze gebruiken om met andere insecten (zoals mieren) om te gaan.
De grote capaciteit die bladluizen hebben als het gaat om het binnendringen en beschadigen van gewassen is te danken aan hun voortplantingsvermogen. Met deze functie kunnen ze van seksuele naar ongeslachtelijke voortplanting gaan, zodat ze in slechts een paar dagen een gastheer kunnen koloniseren. Hierdoor is de levenscyclus van bladluizen het geheim achter hun efficiënte fytofage leven.
De levenscyclus van bladluizen.
Over het algemeen kan de levenscyclus van bladluizen in twee typen worden ingedeeld: holocyclisch en anholocyclisch. Het verschil tussen beide ligt in de reproductietechniek die ze gebruiken, maar beide zijn gericht op het verbeteren van de overleving van de soort op zijn gastheer.
De rollen van elke bladluis in de populatie
Bladluizen wisselen geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting af om het hoofd te bieden aan de verschillende seizoenen gedurende het hele jaar. Met deze benadering kunnen populaties worden onderverdeeld in zoiets als kasten:
- Stichtende vrouwtjes (levendbarend): hun uiterlijk is hetzelfde als dat van elke gevleugelde bladluis, alleen met het vermogen om zich voort te planten zonder bevruchting. Dit type vrouwtje vertegenwoordigt de invasieve fase van de soort, omdat het parthenogenetisch is en gemakkelijk de gastheer benadert. De dochters van de oprichter zijn levendbarende vrouwtjes, net als zij, alleen kleiner en minder vruchtbaar.
- Sexuaparous (ovipaar) vrouwtjes: na een paar generaties beginnen de dochters van de stichteres gevleugelde vrouwtjes voort te brengen, sexuaparous genaamd, die eieren kunnen leggen. De kinderen van deze bladluisklasse kunnen zowel mannelijk als vrouwelijk zijn en zetten zo de stap die de seksuele voortplanting van de soort mogelijk maakt.De seksuele vrouwtjes verschijnen pas in de herfst.
- Vrouw (ovipaar): deze individuen vormen de seksuele fase van bladluizen. Na bevruchting produceert het eierleggende vrouwtje een enkel winterei dat tot de lente niet is uitgekomen. Hieruit zal een oprichtend vrouwtje komen dat de cyclus van de bladluis opnieuw zal starten. Afhankelijk van de soort in kwestie kan hij ongevleugeld (zonder vleugels) of gevleugeld zijn.
- Mannetjes: deze organismen worden geboren met als belangrijkste functie het bevruchten van het vrouwtje. Hun uiterlijk is vergelijkbaar met dat van vrouwtjes, hoewel de meeste mannetjes gevleugeld zijn.
Holocyclische levenscyclus in de gastheer
Wanneer een oprichtend vrouwtje bij een plant arriveert, begint het onmiddellijk met kolonisatie door ongeslachtelijke voortplanting. Dit is de belangrijkste reden waarom de aantasting van bladluizen zo snel gaat, omdat ze geen mannetje nodig hebben om zich voort te planten. Deze ongewervelde dieren gebruiken in de winter echter een andere strategie.
Tijdens de herfst beginnen seksuele vrouwtjes eieren te leggen waaruit vrouwelijke en mannelijke organismen voortkomen. Hiermee treedt de seksuele fase van de bladluis in, die eindigt met het leggen van een winterei dat bestand is tegen de kou. Zelfs als de winter erg streng is, zorgen de bladluizen ervoor dat in ieder geval de moederdieren die in het voorjaar uitkomen, overleven.
Zoals je kunt zien, spelen de seksuele en aseksuele fasen van holocyclische bladluizen een zeer belangrijke rol, omdat ze essentieel zijn voor hun overleving. Het ongeslachtelijke seizoen is een mechanisme dat dient om efficiënt binnen te dringen, terwijl het seksuele seizoen ervoor zorgt dat het blijft bestaan tijdens moeilijke klimaten.
Anholocyclische levenscyclus in de gastheer
Dit type levenscyclus komt voor in regio's met warmere klimaten waar de winters de temperatuur meestal niet voldoende verlagen om de bladluis in gevaar te brengen.Om deze reden gaan anholocyclische bladluissoorten niet door hun seksuele fase, omdat ze geen gebruik hoeven te maken van het winterei om te overleven.
Op deze manier behouden bladluizen hun voortplanting door middel van levendbarende parthenogenetische vrouwtjes.
De voordelen van seksuele en ongeslachtelijke voortplanting
Hoewel niet tastbaar, heeft elk type reproductie kosten en baten voor organismen, dus kiezen ze meestal degene die het beste bij hen past. Sommige soorten, zoals bladluizen, doorbreken dit schema echter door beide in hun levenscyclus te presenteren. Deze situatie stelt hen in staat om zo succesvol te zijn bij het voortplanten, omdat ze genieten van de voordelen van seksuele en ongeslachtelijke voortplanting.
Aan de ene kant zorgt ongeslachtelijke voortplanting ervoor dat er snel nakomelingen kunnen worden geproduceerd zonder dat er energie hoeft te worden besteed aan verkering of paring. Op deze manier profiteren bladluizen van de middelen tijdens de heetste maanden van het jaar om een leger te vormen dat in staat is hele plantages te vernietigen.
Hoe veelbelovend het ook klinkt, ongeslachtelijke voortplanting is een proces dat ook de genetische variabiliteit vermindert. Hoewel dit in het begin niet zo opv alt, maakt dit bladluizen gevoeliger voor veranderingen in de omgeving, wat hun aanpassingsvermogen vermindert. Bovendien bevordert het ook het verschijnen van genetische ziekten die bladluizen plotseling kunnen uitroeien.
Seksuele voortplanting maakt het mogelijk om bovenstaande te subsidiëren, aangezien het voldoende genetische variaties genereert om de overleving van bladluizen te vergemakkelijken. Bladluizen zijn dus uitgerust met een ongelooflijke levenscyclus die hen het beste van beide werelden biedt. Wat echter goed voor hen is, is slecht voor mensen, omdat het hen ook tot moeilijke vijanden maakt om te bestrijden en uit te roeien.
