Mieren zijn eusociale dieren met een op kaste gebaseerde organisatie. Dit betekent dat er binnen een kolonie één of meerdere koninginnen, werksters en krijgers zijn, die elk een fundamentele rol spelen binnen de mierenhoop. Om het evenwicht te behouden, is communicatie tussen mieren essentieel.
Deze insecten zijn erg populair voor het behoud van een redelijk georganiseerde sociale structuur. Maar heb je je ooit afgevraagd hoe mieren communiceren of waarom ze meestal in een rij bewegen? In dit artikel vertellen we je alles wat je moet weten over communicatie tussen mieren.
Wie zijn de mieren?
Mieren vormen een specifieke taxonomische groep genaamd Formicidae, die behoort tot de geleedpotigen. Het lichaam is vrij klein, hoewel de grootte varieert tussen 1 millimeter en 4 centimeter lang, afhankelijk van de soort.
Deze insecten hebben een grote diversiteit aan soorten, aangezien er wereldwijd naar schatting meer dan 10.000 soorten zijn. Om deze reden zijn ze erin geslaagd een groot aantal ecosystemen te koloniseren, waaronder droge omgevingen, bossen, oerwouden en zelfs enkele bergen.
Wat betreft hun morfologie, is het lichaam van mieren verdeeld in 3 zeer goed gedifferentieerde secties: kop, borststuk en achterlijf. Terwijl het hoofd de kaak, ogen en antennes presenteert, bevat de thorax de zes poten en de buik de angels en "gif.webp" klieren typisch voor de groep.
Chemische communicatie tussen mieren
De belangrijkste communicatiestrategie tussen mieren is de chemische manier. Mieren hebben een reeks klieren, waardoor ze verschillende feromonen afgeven die een grote verscheidenheid aan toestanden communiceren.
Feromonen worden uitgescheiden via een breed scala aan bronnen, zoals: de klier van Dufour, de gif.webpklier, de anaalklier, de klier in de voeten en de klier in de thorax of de buik. De ontvangst van deze stoffen gebeurt via de antennes, die zowel dienen om te ruiken als om te proeven.
Communicatie tussen mieren is erg complex; Ze gebruiken niet één enkel feromoon om iets aan te duiden, maar combineren er meerdere. Deze feromonen dienen onder andere om de foerageerroute aan te geven. Dat wil zeggen, ze dienen om aan de rest van de mierenhoop te communiceren waar het voedsel is en dat het gemarkeerde pad als herinnering dient.
Waarom staan mieren in de rij om te lopen?
Dankzij feromonen hoeft een mier de route naar voedsel niet in zijn individuele hersenen op te slaan, zoals bijen; in plaats daarvan wordt een fysiek pad gecreëerd dat hen leidt als een treinspoor.
Als de route wordt onderbroken, raken de mieren in de war en verdringen ze zich op het punt waar het feromoonspoor werd afgesneden. Dit gebeurt omdat hun rol in de mierenhoop is om de route te volgen en ze kunnen er niets aan doen. Daarom, hoewel ze feromonen kunnen produceren om de route opnieuw op te bouwen, wachten ze tot de ontdekkingsreizigers de "via" opnieuw verbinden.
Hoe worden rollen binnen de mierenhoop bepaald?
Binnen de kasten worden ook feromonen gebruikt om te bepalen welke functie een mier vervult. Zo weet een mier of hij voor de jongen moet zorgen, naar buiten moet om te foerageren of de mierenhoop moet uitbreiden. Bovendien weet elke subgroep binnen de groep verzamelaars welk voedsel ze moeten verzamelen en welke tot een andere subgroep behoren.
Aan de andere kant weten de mieren over de toestand van de koningin door de feromonen die ze vrijgeeft. Wanneer een mierkoningin stopt met het produceren van bepaalde feromonen, weten de mieren dat het tijd is om nieuwe koninginnen te produceren.
Tactiele communicatie tussen mieren
Naast chemische overdracht is er tactiele communicatie tussen mieren, hetzij door grondtrillingen of direct contact. Deze directe contacten zijn meestal geritualiseerde bewegingen, zoals dansen, schudden of vertoningen. Ze werken vergelijkbaar met de dans die bijen uitvoeren om aan te geven waar het voedsel is.
De meest voorkomende vorm van fysiek contact is het aanraken van de voelsprieten. Het is heel gewoon om te zien dat twee mieren die elkaar kruisen - terwijl ze in tegengestelde richting gaan - hun voelsprieten aanraken. De reden voor dit gedrag is momenteel niet bekend, maar het lijkt onmiskenbaar dat er geen informatie wordt verzonden.
Aurale communicatie tussen mieren
Mieren hebben geen stembanden, dus de geluiden die ze maken komen niet uit hun keel. Ze zijn ook doof, dus ze kunnen de geluiden die andere mieren maken niet horen. Dus hoe communiceren ze sonisch?
Deze dieren zijn in staat een geluid voort te brengen dat stridulatie wordt genoemd, dankzij een orgaan in hun mond. Dit geluid wordt gedetecteerd door het menselijk oor, maar niet door de mieren als zodanig, maar wordt door het substraat overgedragen in de vorm van trillingen die door de mieren kunnen worden gevoeld.
Hetzelfde geldt voor de geluiden die ze maken wanneer ze met hun buik de grond raken. Deze reizen in de vorm van trillingen totdat ze de rest van de metgezellen bereiken. Dit soort communicatie is in feite erg belangrijk voor de communicatie tussen de larven en de werksters, aangezien ze op deze manier om hulp vragen als ze in gevaar zijn.
Trophalaxis
Trophalaxis is het mechanisme waarmee mieren voedsel doorgeven aan hun soortgenoten en elkaar voeden. Het kan van mond tot mond of van anus tot mond worden gedaan.
Hoewel het misschien niet zo lijkt, is trophallaxis ook een vorm van communicatie tussen mieren. Het voer is vermengd met feromonen die informatie doorgeven aan zowel de volwassen exemplaren als de larven.
Zoals je kunt zien, is de communicatie van mieren een complexer proces dan gewoonlijk wordt aangenomen. In feite vormen dit soort strategieën de basis van hun eigenaardige en complexe sociale systeem, en daarom profiteren ze van al hun fysiologische kenmerken om te communiceren. Ze zijn het bewijs dat zelfs in zulke kleine soorten biologische complexiteit kan bestaan.