Paleontologie is de natuurwetenschap die verantwoordelijk is voor het bestuderen van de geschiedenis van het leven op aarde. Om deze reden houdt deze discipline zich bezig met alle aspecten van de biologie van oude levensvormen.
Dat wil zeggen, deze tak van biologie reconstrueert de vorm en structuur van dergelijke organismen en leidt hun evolutiepatronen af. Het houdt zich ook bezig met het onthullen van de taxonomische relaties tussen hen en met moderne levende soorten.
Natuurlijk analyseert paleontologie ook de geografische verspreiding van levensvormen die in het verleden ecosystemen bewoonden en hun onderlinge relaties met de omgeving.
Doelstellingen van paleontologie
Hoewel het lijkt alsof paleontologie zich toelegt op het samenstellen van de skeletten van dinosaurussen, hebben we te maken met een tak van wetenschap die veel meer is dan dat. Het belangrijkste doel is om de biografie van het leven op planeet Aarde op te helderen.
Hiertoe richt deze wetenschappelijke discipline zich op de volgende uitgangspunten:
- De reconstructie van de wezens die in het verleden leefden.
- De studie van de oorsprong en de veranderingen in de tijd, dat wil zeggen de evolutielijn.
- De relaties tussen levende wezens uit het verleden en hun omgeving, studieobject van de paleo-ecologie.
- Geografische spreiding en aftrek van de trekbewegingen van levende wezens, of wat hetzelfde is, paleobiogeografie.
- Uitstervingsgebeurtenissen en fossilisatieprocessen, oftewel tafonomie.
- De correlatie van fossielen en de datering van de rotsen die ze bevatten, biostratigrafie.
Waarom zijn paleontologische studies belangrijk voor het leven van vandaag?
Kennis van het leven in de oudheid is nuttig om de huidige biodiversiteit en de verspreiding van verschillende taxa op de planeet te begrijpen. Bovendien biedt deze wetenschap elementen die de theorie van de evolutie van levende wezens en de drift van continenten versterken.
Vooral vernieuwend is het feit dat paleontologie waardevolle informatie levert voor de analyse van hoe klimaatverandering de biosfeer als geheel kan beïnvloeden.
De grote publieke belangstelling voor paleontologische vondsten is berucht, wat verband houdt met hun culturele impact.
Tot slot kan men niet anders dan de economische waarde vermelden die uit hun bevindingen naar voren komt. In de moderne samenleving is niet alles kennis, en gelukkig is paleontologisch onderzoek goud waard.
Paleontologische studies waren bijvoorbeeld ooit nuttig om minerale hulpbronnen zoals steenkool te helpen exploiteren. Meer recentelijk wordt het toegepast bij de ontdekking van olie- en aardgasvoorraden.
Wat zijn fossielen?
Fossielen zijn de overblijfselen van dieren, planten en bacteriën die in de natuur bewaard zijn gebleven. Overblijfselen worden over het algemeen als fossielen beschouwd als ze meer dan 10.000 jaar oud zijn. Deze worden begraven gehouden onder meerdere lagen zand en modder.
Gaandeweg veranderen het zand en de modder in afzettingsgesteenten, omdat ze onder enorme druk staan. Zo vervangen mineralen organisch materiaal en ontstaat er een stenen replica van prehistorisch materiaal.
Fossielen worden over de hele wereld gevonden, in afzettingsgesteenten zoals zandsteen, kalksteen of leisteen. Fossiele vorming komt zelden voor, aangezien de meeste worden vernietigd door erosie. Er zijn verschillende soorten:
- Schimmels of indrukken: deze worden gevormd wanneer de plant of het dier volledig uiteenv alt, maar een afdruk of afdruk van zichzelf achterlaat, zoals een holle mal.
- Track Fossils: laat sporen zien die dieren maakten terwijl ze door zacht sediment bewogen. Ze omvatten holen, voetafdrukken, tandafdrukken, uitwerpselen en holtes achtergelaten door plantenwortels.
- Versteende fossielen: ze kunnen op twee manieren voorkomen. De eerste door permineralisatie, zoals gebeurt bij versteend hout. Ten tweede kunnen ze verschijnen door vervanging, een gebeurtenis waarbij dood weefsel oplost en mineralen op hun plaats blijven.
- Micro-fossielen: het zijn overblijfselen van planten of dieren van microscopische grootte, over het algemeen minder dan een millimeter lang. Het omvat virussen, bacteriën en kleine stukjes plant of grotere dieren.
De laatste worden beschouwd als de belangrijkste groep fossielen, omdat ze nuttig zijn voor het dateren van de omliggende rotsen, en dus de verschillende geologische tijdperken die de planeet heeft doorgemaakt.
Paleontologieprofessionals zijn fossiele detectives
Paleontologen zijn als detectives, ze zoeken naar fossielen en bestuderen ze om aanwijzingen te vinden over het leven op aarde lang geleden. Uit de gegevens die ze verzamelen, proberen ze af te leiden hoe de omgeving en het klimaat in de loop van de tijd zijn veranderd.
Daarnaast moet worden benadrukt dat paleontologie deel uitmaakt van de natuurwetenschappen en nauw verbonden is met biologie en geologie.
Paleontologen hebben dus vaak zeer gespecialiseerde kennis op een bepaald gebied van de wetenschap, maar tonen ook expertise op aanverwante gebieden, zoals oceanografie, anatomie of evolutie.
Paleontologie stelt ons in staat de geschiedenis van het leven op aarde te begrijpen, aangezien haar bevindingen helpen om de geologische tijdschaal te verduidelijken.
Het aantal gespecialiseerde takken van paleontologie is enorm: van gewervelde dieren, ongewervelde dieren en micropaleontologie tot paleobotanie, er is geen steen met de indruk van een levend wezen die geen relevante informatie verschaft.