De bonobo (Pan paniscus), ook wel de dwergchimpansee genoemd, is een bedreigde grote aap. De soort wordt bedreigd door de vernietiging van habitats en de groei en verplaatsing van de menselijke populatie, hoewel commerciële stroperij de grootste bedreiging vormt.
De bonobo is een van de twee soorten die deel uitmaken van het geslacht Pan; de andere is de chimpansee. Samen met de gewone chimpansee is de bonobo de naaste verwant van de mens. Sterker nog, ze delen meer dan 98% van ons DNA.
De bonobo leeft in het Congobekken in de Democratische Republiek Congo, de afvloeiing waard, in Centraal-Afrika. Het is een allesetende soort die in primaire en secundaire bossen leeft.
In tegenstelling tot de competitieve, door mannen gedomineerde cultuur van chimpansees, is de bonobo-samenleving vreedzaam, matriarchaal en meer egalitair. Seks overstijgt reproductie, zoals in de menselijke samenleving, en dient om saamhorigheid te bevorderen, spanning te verminderen en plezier te delen.
Bonobo's zijn ook de meest vocale van de mensapen en gebruiken ingewikkelde patronen van vocalisaties om gedetailleerde informatie over te brengen. Vanwege hun zorgzame en medelevende samenleving dienen bonobo's als een krachtig symbool van vrede en samenwerking.
Bonobogedrag en sociale structuur
Bonobo's hebben de reputatie volgzaam en diplomatiek te zijn in hun sociale en seksuele relaties. Hun over het algemeen vreedzame en coöperatieve samenleving wordt toegeschreven aan de evolutie van een zeer complex sociaal systeem.
Bonobo-gemeenschappen zijn vreedzaam en egalitair.Van bonobo's wordt aangenomen dat ze een matriarchale samenleving hebben, wat betekent dat vrouwen een hogere sociale status hebben dan mannen en dat sociale interacties op vrouwen gericht zijn en door vrouwen worden gedomineerd. Vrouwtjes hebben sterke sociale banden met elkaar, maar sluiten mannetjes niet uit.
Gemeenschappen van maximaal 100 bonobo's verdelen zich over het algemeen in kleine groepen terwijl ze overdag naar voedsel zoeken en 's nachts weer samen slapen. Bonobo's hebben een mannelijke filopatrische samenleving; mannetjes blijven bij hun geboortegroep, terwijl vrouwtjes tijdens de adolescentie naar andere groepen migreren.
De bonobo lijkt kleiner met zijn vocalisaties
Hoewel bonobo's en chimpansees qua grootte vergelijkbaar zijn, zijn bonobo-oproepen een achtste luider dan chimpansee-oproepen. Dit is erg merkwaardig, aangezien onderzoek naar akoestische communicatie bij mens en dier al lang het paradigma aanvaardt dat een causaal verband tussen lichaamsgrootte en stemhoogte voorspelt.
Uit bewijs van een groot aantal diersoorten is echter gebleken dat deze relatie niet altijd opgaat. Verschillende diersoorten, waaronder chimpansees, hebben mechanismen waarmee ze geluiden kunnen produceren die lager zijn dan verwacht voor hun lichaamsgrootte, waardoor ze groter lijken dan ze in werkelijkheid zijn, een veel voorkomend fenomeen in communicatie met dieren.
In het geval van de bonobo is echter het tegenovergestelde waar. Wetenschappers van het Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie in Duitsland hebben aangetoond dat bonobo's het enige voorbeeld zijn waarbij niet-overeenkomende geluidsproductie werkt tegen overdreven lichaamsgrootte. Aangezien bonobo's en chimpansees qua lichaamsgrootte en massa vergelijkbaar zijn, is dit verschil vrij onverwacht.
De onderzoekers onderzochten de morfologische structuren van het strottenhoofd, het geluidsproducerende orgaan van zoogdiersoorten.Observatie van de trillende delen van het strottenhoofd onthulde dat de verschillen in stem overeenkomen met de lengte van de stemplooi: die van chimpansees is twee keer zo lang als die van bonobo's.
Het is belangrijk op te merken dat bonobo's op andere manieren uitzonderlijk zijn. De bonobo is bijvoorbeeld zeer ongebruikelijk in vergelijking met de meeste andere soorten doordat de vrouwtjes de mannetjes kunnen domineren. Bonobo's zijn ook erg tolerant ten opzichte van hun eigen soort binnen de groep, en vooral buiten de groep, in vergelijking met chimpansees.
Volgens wetenschappers wijst een mogelijke verklaring voor de luide stem van mannelijke en vrouwelijke bonobo's op tolerantie van bonobo's binnen en buiten de groep, wat niet-agressieve interacties tussen hen mogelijk maakt.
Hoofdafbeeldingsbron | paulbr75 in
