De havikarend (Aquila fasciata) is een roofvogel die behoort tot de familie Accipitridae. Ook bekend als Bonelli's havik of Bonelli's adelaar, dit is een soort met een brede verspreiding en unieke kenmerken. Helaas beleeft het niet zijn beste moment.
Deze adelaar is in gevaar door meerdere menselijke acties, van het dumpen van verontreinigende stoffen tot het maken van elektriciteitspalen. Als je alles wilt weten over de biologie, het gedrag en het behoud, lees dan verder.
Bonelli's adelaarshabitat
Bonelli's arend wordt gedistribueerd van Zuid-Azië naar het Middellandse-Zeebekken en Afrika.De belangrijkste populaties zijn te vinden in het zuiden van het Iberisch schiereiland en in de Maghreb. Het geeft de voorkeur aan warme klimaten, dus die zeer koude plaatsen - met winters die onder de 2 graden komen - vallen niet binnen het bereik van de soort.
Hun ideale habitat moet een overvloed aan prooien en steile gebieden of kliffen hebben voor de constructie van nesten. Deze vogels komen vaak voor in droge, bergachtige gebieden met rotswanden en weinig bomen. Wanneer ze zich in een territorium vestigen, behouden ze het, dus ze verhuizen meestal niet uit de broedgebieden, tenzij er een tekort aan voedsel is.
Fysieke kenmerken
Van de grote adelaars is dit de meest behendige en degene met het minst robuuste lichaam. Hij heeft een lengte tussen de 60 en 70 centimeter, een spanwijdte tussen de 150 en 170 centimeter en weegt meestal maximaal 2 kilogram. Deze vogels kunnen tot 30 jaar oud worden en laten gewoonlijk geen geluiden horen, behalve om de broedgebieden te verdedigen.
Wat het verenkleed betreft, de volwassenen hebben zeer bleke kleuren in het onderste gedeelte met vlekken die in de lengterichting zijn verdeeld. Het bovenste deel is bruin, met een witte vlek op de rug. Een manier om deze dieren tijdens de vlucht gemakkelijk te onderscheiden, is door de donkere banden aan het einde van hun vleugels en staart.
Als ze jong zijn, heeft Bonelli's adelaar een meer roodachtige of kaneelkleuring, zonder vlekken tot het tweede jaar. Het bovenste deel is donkerder, terwijl de banden aan het einde van de vleugels en staart zich zullen ontwikkelen naarmate ze overgaan in het volwassen verenkleed. Tegen het derde jaar hebben volwassenen en jongeren dezelfde kleur en zijn ze niet meer van elkaar te onderscheiden.
Zoals de meeste roofvogels hebben deze vogels krachtige klauwen en een haaksnavel waarmee ze het vlees van hun prooi kunnen verscheuren. Wat het gezicht betreft, vallen de ogen op, geel en groot, waardoor ze kunnen zien tot een afstand van 800 meter.
Seksueel dimorfisme
Bij roofvogels wordt seksueel dimorfisme meestal uitgedrukt in het verschil in grootte. In dit geval zijn de vrouwtjes groter dan de mannetjes. Hoewel ze een spanwijdte van 1,80 meter kunnen bereiken, zijn mannetjes meestal niet groter dan 1,50 meter. Wat de kleuring betreft, deze is praktisch hetzelfde, hoewel de mannetjes wat lichter zijn.
Bonelli's adelaarsgedrag
Bonelli's adelaar is territoriaal en verdedigt zijn gebied, vooral in het broedseizoen en in de buurt van het nest. Het komt zelden voor dat er directe fysieke ontmoetingen zijn, aangezien de exemplaren een vliegende vlucht vertonen als afschrikmiddel.
Volwassenen zijn sedentair en verplaatsen zich slechts af en toe buiten hun territorium. Juvenielen leggen echter meer dan 1000 kilometer af van hun geboortegebied en verspreiden zich zo naar andere gebieden die geschikt zijn voor de soort.
Deze soort blijkt een competitieve relatie te hebben met de steenarend (Aquila chrysaetos). Het grootste bewijs hiervoor is dat de havikarend niet voorkomt in die gebieden waar de steenarend leeft. Dit kan zijn omdat beide prooien consumeren en zeer vergelijkbare nestgebieden gebruiken.
Pupgedrag
Zodra de kuikens uitkomen, zijn ze de eerste paar dagen bezig met eten. Wanneer ze wat kracht en spieren krijgen, beginnen ze hun vleugelspieren te oefenen door ze rond het nest te bewegen. De eerste vluchten van Bonelli's adelaar beginnen meestal na twee maanden. Zodra ze de nodige kracht en uithoudingsvermogen hebben, beginnen ze te leren van hun ouders.
De ouders leren de kuikens de jachttechnieken die nodig zijn om te overleven. Om dit te doen, voeren ze groepsvluchten uit, waarbij achtervolgingen tussen hen en duikvluchten worden uitgevoerd. Deze leerperiode duurt meestal ongeveer drie maanden.
Na deze fase beginnen de jongeren met hun verspreiding. Ze stoppen in gebieden met een overvloed aan voedsel zonder volwassenen die hen uit het gebied kunnen verdrijven. Zodra deze periode van verspreiding voorbij is, keren de meesten terug naar de broedgebieden van hun ouders.
Bonelli's Adelaar voert
Dankzij zijn morfologie is Bonelli's adelaar zeer behendig tijdens het jagen. Hierdoor leg je zowel dieren op de grond als vogels tijdens de vlucht nauwkeurig vast. Normaal gesproken vliegen ze op gemiddelde hoogte over hun jachtgebied en als ze een prooi zien, duiken ze, maar soms verstoppen ze zich op zitstokken, wachtend tot ze de kans krijgen om verrast en met hoge snelheid aan te vallen.
Zijn favoriete eten is de rode patrijs, vandaar zijn naam. Deze roofvogel heeft ook konijnen als voornaamste prooi -vooral tijdens het broedseizoen-, duiven en andere kleine zoogdieren en vogels. Als voedsel schaars is, kan hij op reptielen jagen, voornamelijk hagedissen met schelpen of sommige slangen, maar het is een veel minder gebruikelijke keuze.
Bonelli's Adelaar Reproductie
Bonelli's adelaars zijn monogaam - ze hebben één partner voor het leven - en beide geslachten nemen deel aan het proces van het verzorgen van de kuikens en het bouwen van het nest. De vrouwtjes leggen één tot twee eieren, uitzonderlijk drie. Het broeden duurt tussen de 37 en 40 dagen en wordt door beide ouders gedaan, hoewel het vrouwtje meer tijd aan het broeden besteedt dan het mannetje.
Onder de roofvogels van het Iberisch schiereiland zijn deze adelaars degenen die het reproductieproces als eerste starten. Andere soorten beginnen meestal tussen januari en april met het bouwen of repareren van hun nesten, terwijl Bonelli's adelaars meestal in oktober beginnen.
Verkering en paring
De verkering van Bonelli's adelaars wordt uitgevoerd door middel van de zogenaamde huwelijksvluchten. Deze bestaan uit acrobatische dansen in de lucht tussen het mannetje en het vrouwtje, waaronder schietlood, pirouettes, haarspeldbochten en zelfs spiralen.
Tussen december en april vinden meerdere paringen plaats, meestal na de huwelijksvluchten. Het leggen van eieren begint meestal in februari, hoewel er gevallen zijn gevonden in januari en de laatste rond april.
Nest bouwen
De bouw en opstelling van de nesten begint in oktober. Bonelli's adelaars hebben meestal meer dan één nest per paar en het record werd geregistreerd in een paar met 18 nesten op 350 meter. Ze doen dit om concurrentie om ruimte en ectoparasieten te vermijden.
Nesten worden door beide ouders gebouwd. Voor hun constructie zoeken ze moeilijk toegankelijke rots- en klifgebieden. Afhankelijk van het gebied waarin het nest zich bevindt, kan het van bijna 2 meter lang en hoog worden tot praktisch vlak, met net genoeg ruimte voor de volwassenen.
De materialen die door de ouders zijn gebruikt voor de constructie zijn planten. De meest gebruikte soorten zijn de harsden (Pinus pinaster) en de steeneik (Quercus ilex). Dennenhout wordt veel gebruikt, omdat de sterke geur een natuurlijk afweermiddel is tegen insecten.
Sommige Bonelli's adelaars hebben nesten gemaakt in bomen of op hoogspanningskabels, maar dit is zeldzaam. Wat betreft de oriëntatie van het nest, deze varieert in de verschillende nestgebieden.
Behoudsstatus van Bonelli's adelaar
Volgens de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) is de categorie "Least Concern (LC)" , maar op het Iberisch schiereiland is hij in gevaar. Bonelli's adelaar wordt geconfronteerd met de volgende bedreigingen:
- Schokken en elektrocuties met hoogspanningskabels: het is de belangrijkste doodsoorzaak voor deze soort. Het veroorzaakt de dood van meer dan 50% van de volwassen exemplaren.
- Menselijke vervolging: illegale jacht is een van de belangrijkste factoren in de sterfte van Bonelli's adelaar.
- Vergiftiging: voornamelijk vergiftiging veroorzaakt door de inname van zware metalen.
- Vernietiging en wijziging van habitats
Er zijn veel studies uitgevoerd om de evolutie van de populaties op het Iberisch schiereiland te verifiëren. Spanje heeft 70% van de broedparen in Europa, en in de afgelopen jaren is de achteruitgang van de populaties in sommige delen van de regio meer dan 30% geweest.
Om te proberen deze situatie te veranderen, werd het Life Bonelli-project gelanceerd, in samenwerking met instellingen zoals GREFA, het Natura 2000-netwerk, het Life-project en verschillende overheidsinstellingen. In dit project wordt onder andere gekweekt in gevangenschap, het vrijlaten van exemplaren, het bestuderen van nestgebieden, het monitoren van exemplaren en burgereducatie.
Als deze maatregelen worden gehandhaafd, zal de achteruitgang van de havikarendpopulaties worden gekeerd. Deze fascinerende roofvogel moet worden behouden voor de goede werking van ecosystemen, aangezien hij een sleutelfiguur is in de voedselketen.
