Terwijl veranderingen in de omgeving plaatsvinden, verschijnen er nieuwe soorten en maken andere hun reis op deze planeet af. De overgrote meerderheid van de levende wezens die in de geschiedenis van de aarde hebben bestaan, zijn uitgestorven, maar het proces verloopt niet altijd geleidelijk: dit is het geval bij massale uitstervingen.
Massa-extincties vinden plaats als gevolg van zeer abrupte veranderingen in de omgeving en elimineren veel van de levensvormen op de planeet in een zeer korte tijd. Door de geschiedenis heen zijn ze maar 5 keer voorgekomen, maar ze behoren niet tot het verleden. Nu, we zitten middenin de zesde massa-extinctie.
Deze gebeurtenissen waarbij de biodiversiteit verdwijnt, kunnen zeer ernstige ecologische gevolgen hebben, niet alleen voor het milieu, maar ook voor de menselijke samenleving. We nodigen je uit om verder te lezen als je meer wilt weten over dit onderwerp.
Wat is massa-extinctie en hoe ontstaat het?
Tijdens de verschillende geologische perioden is er een normaal tempo van uitsterven. Deze parameter kan verschillen tussen verschillende taxa en is niet altijd constant, maar geeft ruwweg de snelheid aan waarmee soorten onder normale omstandigheden verdwijnen.
Wanneer uitsterven optreedt na deze snelheid, kunnen ecosystemen dit aannemen. Wanneer de koers echter sterk stijgt, omgevingen en hun leden kunnen instorten en volledig verdwijnen.
Massa-extincties zijn gebeurtenissen waarbij veel van de biodiversiteit verdwijnt, maar het kunnen ook kansen zijn voor het doorbreken van nieuw leven. Na dit soort gebeurtenissen ondergaan de soorten die het hebben overleefd een periode van versnelde evolutie en diversificatie.
A) Ja, nieuwe soorten bezetten ecologische niches die na uitsterven leeg zijn gelaten. Met het verstrijken van de tijd worden nieuwe ecosystemen gevormd, die vaak radicaal verschillen van de vorige.
De 5 massale uitstervingen van het verleden
Massa-extincties worden vaak gebruikt als een barrière om geologische perioden te scheiden, omdat het leven ervoor en erna vaak heel verschillend is. Uitstervingen worden meestal genoemd naar de perioden waarin ze scheiden. Hier zijn de 5 uitstervingsgebeurtenissen die in het verleden hebben plaatsgevonden.
Ordovicium-Silurische uitsterven
Dit uitsterven vond 444 miljoen jaar geleden (Ma) plaats en wordt als de op één na meest destructieve beschouwd. Het wordt verondersteld te zijn veroorzaakt door zeer intense ijstijden, die alle aspecten van de oceanen, waar de meeste complexe organismen leefden, ernstig veranderden.
Tijdens dit evenement, 85% van alle soorten is uitgestorven. Veel groepen gepelde koppotigen, brachiopoden, conodonten en trilobieten verdwenen.
Devoon uitsterven
Dit uitsterven elimineerde ongeveer 75% van alle levensvormen en vond 383-359 miljoen jaar geleden plaats. Het duurde meer dan 20 miljoen jaar, waarin verschillende uitstervingsgebeurtenissen dicht bij elkaar plaatsvonden, waarin de zuurstofniveaus kelderden.
De oorzaken zijn verschillende en meerdere factoren kunnen een synergetisch effect veroorzaken. Er zijn tekenen van asteroïde-inslag en vulkanisme, maar planten, die in die tijd de aarde begonnen te koloniseren en grote afmetingen hadden ontwikkeld, zouden een van de belangrijkste boosdoeners kunnen zijn.
Perm-Trias uitsterven of de grote dood
Deze gebeurtenis vond 252 miljoen jaar geleden plaats. Het wordt beschouwd als de ergste massa-extinctie, aangezien 96% van de mariene soorten en 75% van de terrestrische soorten zijn verdwenen, die in het verleden het vasteland hadden veroverd.
Deze gebeurtenis trof vooral insecten, omdat het de grootste ongewervelde dieren die ooit hebben bestaan, heeft gedood. Het verwijderde ook bossen, die 10 miljoen jaar nodig hadden om te herstellen. Dit uitsterven wordt verondersteld te zijn veroorzaakt door enorme vulkaanuitbarstingen, met als gevolg opwarming van de aarde en zuurstofgebrek.
Trias-Jura uitsterven
Het duurde lang voordat het leven hersteld was van de vorige uitsterving. Toen dat eenmaal gebeurde, verschenen er weer weelderige bossen en werden archosauriërs de dominante dieren op aarde.
Onder hen, gemarkeerde krokodilomorfen, voorouders van huidige krokodillen, maar er verschenen ook andere archosauriërs, dinosaurussen en pterosauriërs, die in die tijd nog klein en niet erg relevant waren.
201 miljoen jaar geleden veroorzaakten asteroïde-inslagen en massale uitbarstingen opnieuw een drastische opwarming van de aarde, waardoor 80% van de soorten werd geëlimineerd. Onder hen verloren krokodilmorfen hun dominante rol.
Krijt-paleogeen uitsterven
Dit uitsterven is het meest bekend bij iedereen, aangezien is verantwoordelijk voor de verdwijning van niet-aviaire dinosaurussen. Deze wezens zijn enorm gediversifieerd na de vorige uitsterving, toen de nissen die werden ingenomen door krokodilomorfen vrij waren.
Dinosaurussen regeerden miljoenen jaren over de planeet en bereikten ongelooflijke afmetingen, totdat 66 miljoen jaar geleden een meteoriet voor de kust van Yucatan neerstortte. De impact en de daaropvolgende natuurrampen hebben 76% van de soorten op aarde geëlimineerd.
Na haar, nieuwe levensvormen stonden centraal en koloniseerden de planeet: zoogdieren. Niet alle dinosauriërs zijn uitgestorven, want zonder verder te gaan, zijn vogels vandaag de dag nog steeds erg succesvol.
Het uitsterven van onze dagen
De aarde beleeft momenteel de zesde massa-extinctie. Deze keer de oorzaak is niet een meteoriet of vulkaanuitbarstingen, maar de acties van mensen.
De ontwikkeling van onze soort is niet duurzaam en brengt ernstige schade toe aan ecosystemen. De gevolgen zijn onder meer de vernietiging van habitats, overexploitatie, introductie van invasieve uitheemse soorten, vervuiling en klimaatverandering.
Daardoor verdwijnen diersoorten in een te versneld tempo en de uitstervingssnelheid is meer dan 100 keer hoger dan normaal. Dit treft niet alleen gewervelde dieren, aangezien ongewervelde dieren, essentieel voor elk ecosysteem, aan het verdwijnen zijn.
Hoewel het vaak wordt genegeerd, maakt de mens ook deel uit van de omgeving. Biodiversiteit levert talloze ecosysteemdiensten, van bestuiving tot bescherming tegen ziekten, die het leven van mensen op deze planeet mogelijk maken.
Daarom, Het behoud van de natuurlijke wereld is niet alleen een kwestie van vrijgevigheid, maar van overleven. De huidige degradatie heeft nu al ernstige economische, gezondheids- en sociale gevolgen voor de mens.
Economische en politieke modellen moet snel veranderen in de richting van duurzame ontwikkeling, om deze massale uitsterving te stoppen en het leven, zowel menselijk als wild, op deze planeet te behouden.
