De nesten in de bomen en de vogels die op voedsel jagen voor hun jongen is een typisch lentebeeld. Het lijkt misschien schattig gedrag, maar erachter zit een complex evolutionair mechanisme vol nuances. Ouderlijke zorg brengt een verwoestend energieverbruik met zich mee voor ouders en kan zelfs hun overlevingskansen drastisch verminderen.
In de natuur is alle kracht gebaseerd op een afweging of uitwisseling. Een onzichtbare schaal bepa alt het gedrag van dieren, aangezien alles wordt bepaald door de noodzaak om het volgende voortplantingsstadium te bereiken om meer nakomelingen te krijgen.
Dus wat levert het meeste op voor ouders? Je gezondheid opofferen om voor je kinderen te zorgen, of ze aan hun lot overlaten om je eigen kansen om volgend jaar te leven te maximaliseren?
De wereld van ouderlijke zorg is ongetwijfeld opwindend en we moedigen je aan om verder te lezen als je wilt ontdekken waarom.
Parents to the Rescue
Ouderlijke zorg wordt gedefinieerd als elk gedrag van ouders dat de levensvatbaarheid van hun kroost vergroot. Enkele voorbeelden:
- Nesten of holen voorbereiden.
- Verzorging van jongen binnen of buiten het lichaam van de ouder.
- Het voorzien en voeren van de jongen na de geboorte.
- Voeding van de jongen totdat ze hun voedingsonafhankelijkheid bereiken.
Eenvoudig toch? toch is er een essentieel onderscheid binnen de term ouderlijke zorg:
- Uitgaven van ouders zijn de uitgaven van middelen door ouders (inclusief tijd en energie) voor de zorg voor een of meer nakomelingen. Het is kwantificeerbaar, omdat het gebaseerd is op een deel van de middelen.
- Ouderlijke investering is elke actie van ouders die het voortbestaan van hun kinderen verhoogt tegenkosten ten opzichte van een deel van hun eigen kinderen. Bijvoorbeeld: als een vader zichzelf blootstelt aan roofdieren om voedsel voor zijn zoon te vinden, nemen zijn kansen op leven af. Aan de andere kant nemen die van het kalf toe, omdat het uit zichzelf niet zou kunnen eten of het zou veel moeilijker voor hem zijn.
Hoe ver gaan de kosten?
Uit dergelijke gedragsstudies is gebleken dat ouderlijke zorg verwoestend kan zijn voor ouders. Bij één soort zwaluw (Delichon urbicum) werd gevonden dat de overleving van vrouwtjes afnam als ze twee legsels per jaar hadden.
Het kost niet alleen om de eieren te leggen: het kost ook om ze uit te broeden en te voeren tot ze uitkomen. Al deze energie veroorzaakt zwakte bij de moeder en haar reflexen kunnen worden aangetast wanneer ze een opportunistisch roofdier ontwijkt.
Een andere studie toonde aan dat bij een soort koolmees (Poecile montanus) de overleving van de ouders gedurende de 3 maanden na het broedseizoen negatief geassocieerd was met het aantal jongen. Hoe meer kinderen, hoe meer monden te voeden en hoe minder tijd om de jouwe te vullen.
Een nummerdans
Voortplanting in de dierenwereld klinkt riskant, toch? Gelukkig beheerst wiskunde zelfs het meest primaire gedrag.
De optimale ouderlijke investering per kalf is degene die de overleving van de nakomelingen maximaliseert met de minimale ouderlijke kosten. Dat wil zeggen, baten-kosten=positief getal. Twee afwegingen waarmee ouders te maken krijgen zijn:
- Hoeveel te investeren in elk nageslacht: meer pups en minder investering per pup of minder pups en meer investering per pup.
- Hoeveel te investeren in huidige reproductie vs. toekomstig afspelen.
Dit klinkt misschien ingewikkeld, maar de realiteit is dat er wiskundige functies zijn die deze uitwisseling tussen ouders en kinderen verklaren. De inspanning is immers meetbaar (gemeten energie bij de ouders bijvoorbeeld en percentage pups dat overleeft).
Het perfecte aantal jongen is het aantal dat de ouders het minst in gevaar brengt om te overleven tot het volgende broedseizoen.
Ouderlijke zorg: dierlijk altruïsme of puur eigen voordeel?
Praten over ouders die onvoorwaardelijk hun leven geven voor hun kinderen is een vertekend beeld van de werkelijkheid. Immers, hoewel het triest is om het zo koud te zien, zoeken ouders alleen hun voordeel.
In de wilde wereld is de motor van het leven het doorgeven van de eigen genetische informatie. Dit is kinderen krijgen. Het is op zich geen ongeïnteresseerde houding en daarom zijn er maar heel weinig soorten waarbij volwassenen voor andermans kinderen zorgen.
Laten we verder gaan: bij veel soorten waarvan de ouders er niet zeker van kunnen zijn dat het echt hun kinderen zijn (externe bevruchting door meerdere mannetjes van viseieren bijvoorbeeld) zorgen de mannetjes niet direct voor de nakomelingen .
Zoals we hebben gezien, is de wereld van ouderschap complex en gebaseerd op een getallenspel. Alles draait om het succesvol doorgeven van zoveel mogelijk genetisch materiaal en dat de kinderen de lijn in de toekomst kunnen voortzetten.
