Dat ouders hun leven geven voor hun kinderen is algemeen bekend, aangezien altruïstisch ouderlijk gedrag zowel in het dierenrijk als in veel menselijke samenlevingen wordt waargenomen. Toch zijn er extreme ouderlijke strategieën die veel verder gaan dan het beschermen van de nakomelingen. Dit is het geval bij matrifagie.
Weet je waar deze term uit bestaat? Weet je wat de evolutionaire betekenis ervan is? Hier beantwoorden we die vragen en nog veel meer.
Ouderlijke zorg en de relatie met het nageslacht
Ouderlijke zorg wordt gedefinieerd als elke ouderlijke eigenschap die de kans vergroot dat kinderen zullen overleven, zich voortplanten en hun genen doorgeven aan volgende generaties.Dit mechanisme wordt getoond met zowel gedrags- als niet-gedragskenmerken.
Ouderlijke zorg is geen proces dat gratis komt, omdat ouders in alle gevallen middelen en energie moeten besteden die in het begin voor hen zouden zijn. Elke hap die ze naar hun kroost brengen, is er een die ze niet in hun mond stoppen. Daarom is ouderlijke zorg bij veel dieren zeldzaam:
- Bij ongewervelde dieren is het zeer zeldzaam, en als het bestaat, wordt het getoond door vrouwtjes.
- In vissen, als het bestaat, zijn het de mannetjes die voor het nageslacht zorgen.
- Vogels vertonen vaak een vorm van tweeouderlijke zorg waarbij beide geslachten werken om de nakomelingen groot te brengen.
- Tot slot, bij zoogdieren zijn het altijd de vrouwtjes die voor de kinderen zorgen.
Voor ouders is dit een investering, omdat ze hun eigen kansen op overleving en voortplanting verkleinen om hun kinderen het best mogelijke lot te bieden.
Wat is matrifagie?
Matrifagie is de meest extreme vorm van ouderlijke zorg, omdat het gebaseerd is op de consumptie van de moeder door de jongen. Dit gedrag wordt alleen waargenomen bij ongewervelde dieren en bij een groep amfibieën, de wormsalamanders.
In het laatste geval is dit proces niet compleet, aangezien de moeder niet sterft tijdens het voeden van haar kinderen. Vrouwelijke wormsalamanders laten hun nakomelingen zich voeden met het weefsel van hun eileider, wat hen van nature schaadt, maar niet doodt. Een ander heel ander geval is degene die we u hieronder laten zien.
Een specifiek geval: Amaurobius ferox
Deze kleine spin wordt verspreid door heel Europa en Noord-Amerika. Buiten hun imago, gemeenschappelijk voor dat van veel spinachtigen, worden de vrouwtjes van deze soort gekenmerkt door hun extreme altruïsme met hun nakomelingen.
In dit geval blijft het vrouwtje bij de ootheca (of eierzak) totdat de jongen eruit komen.Eerst legt het een tweede partij eieren om ze te voeden, om later zijn nakomelingen aan te moedigen zich te voeden met zijn eigen lichaam. De jongen injecteren hun gif.webp in het lichaam van de moeder om een snelle dood te veroorzaken.
De voordelen die deze strategie geeft aan jongen zijn meer dan duidelijk. Sommigen van hen zijn als volgt:
- Het lichaam van de moeder is een bron van voeding, wat zich verta alt in een betere groei en ontwikkeling van de nakomelingen.
- Matriphagia versnelt het vervellingsproces. Ongewervelde dieren verliezen hun exoskelet na periodieke tijdsintervallen, en deze ouderlijke strategie verkort ze.
- Pups die zich voeden met moeders hebben een veel hoger overlevingspercentage dan soorten die dat niet doen.
- Matrifagie bevordert de sociale omgang tussen de leden van het nageslacht, omdat het processen zoals kannibalisme tussen broers en zussen voorkomt.
De kinderen hebben zeker op meerdere manieren baat bij dit gedrag, maar wat wint de moeder? Een wetenschappelijke studie probeerde deze vraag te beantwoorden, aangezien de pups onder laboratoriumomstandigheden van de moeder werden gescheiden voordat ze werd opgegeten. De resultaten waren als volgt:
- 80% van de vrouwtjes die gescheiden waren van hun jongen, legde een tweede eierzak. Van alle nieuwe nakomelingen overleefde slechts 40%, vergeleken met 90% voor de eerste lichting.
- Het aantal gelegde eieren in de tweede batch was beduidend lager dan in de eerste.
Deze resultaten maken ons dus duidelijk dat het gewoon niet de moeite waard is om te leven voor het vrouwtje nadat ze een eerste generatie nakomelingen heeft voortgebracht. Als de overleving van een tweede partij eieren zo laag is, waarom zou je dan moeite doen?
Kwestie van genen
Uiteindelijk vinden alle evolutionaire strategieën een antwoord in de genetica. De meeste dieren zien zichzelf niet als autonome entiteiten (of dit is niet bewezen), dus hun voornaamste zorg is dat hun afstamming in de loop van de tijd behouden blijft.
Dit is de reden waarom sommige ouders met hand en tand vechten om hun kroost te beschermen, terwijl anderen zich in hun geheel laten opeten zodat hun kinderen kunnen gedijen. Matrifagie is een schokkend concept voor mensen, maar het heeft zeker een duidelijke evolutionaire betekenis.
