Ik weet zeker dat je al wist dat sommige dieren staand slapen. Een goed voorbeeld van dit gedrag zijn stadsvogels, zoals duiven, die op hun voeten blijven terwijl ze hun kop onder hun vleugels stoppen.
Als je echter denkt aan een mens die rechtop slaapt, is het eerste dat in je opkomt dat zijn knieën gaan knikken en hij op de grond zal vallen. Zou je op basis van dit uitgangspunt kunnen uitleggen hoe sommige dieren erin slagen om in deze vreemde houding te slapen? Hier geven we je het antwoord op deze vraag en vele andere.
Waarom slapen dieren staand?
Er zit een simpele logica achter dit fenomeen.Als je erover nadenkt, zijn de meeste dieren die je rechtop kunt zien slapen prooien: runderen, vogels, paardachtigen en andere. Het is echter gemakkelijk om grote roofdieren te zien, zoals katten aan de top van de voedselketen, die volkomen ontspannen en onbeschut slapen.
Dus waarom slapen prooidieren staand? De meesten van hen moeten op het station blijven om te ontsnappen aan een mogelijke aanval. De sleutel is overleven, want een paar seconden nodig hebben om op te staan na rust kan de dood betekenen als een roofdier op de loer ligt.
Bovendien leven veel van de dieren die rechtop slapen in open ruimtes waar ze geen veilige haven kunnen vinden voor potentiële roofdieren.
Hoe kun je staand slapen?
Hoewel bovenstaande uitleg logisch is, is er nog een vraag die beantwoord moet worden: hoe is het mogelijk dat deze levende wezens niet vallen als ze slapen? De spieren ontspannen tijdens de slaap en kunnen het lichaam in principe niet ondersteunen.
Dieren die staand slapen hebben verschillende mechanismen, afhankelijk van de soort, waardoor ze in die houding kunnen blijven. Over het algemeen bevordert hun anatomie gewrichtssloten, waardoor ze kunnen ontspannen zonder in te storten.
Aan de andere kant is staand slapen niet de enige strategie die je veiligheid minimaal garandeert. De meeste van deze dieren slapen niet vele uren achter elkaar, maar verdelen hun slaap in korte dutjes. Dit helpt hen weer om alert te zijn en meerdere uren per dag te eten.
Sommige dieren die staand slapen
Als je nieuwsgierig bent naar voorbeelden van dieren die staand slapen, zijn hier enkele die je een bredere kijk op dit overlevingsmechanisme zullen geven. Mis ze niet:
- Paarden: deze paardachtigen vergrendelen het kniegewricht - het gewricht dat het dijbeen, het scheenbeen en de patella verbindt -, waardoor ze kunnen ontspannen zonder hun benen te buigen.
- Giraffen: Giraffen slapen met kleine tussenpozen van 10 minuten, tot een totaal van 2 uur per dag. Op deze manier is het niet schadelijk om al zijn gewicht op zijn benen te dragen, gezien zijn anatomie en grootte.
- Flamingo's: Net als andere vogels die op één poot slapen, kunnen flamingo's hun kniegewricht vergrendelen om erop te balanceren, terwijl ze hun kop onder hun vleugels stoppen.
- Olifanten: net als giraffen slapen olifanten gemiddeld 2 uur per dag. Ze kunnen zelfs 48 uur doorgaan zonder het te doen als dat nodig is. Behalve dat ze rechtop slapen, slapen ze ook met hun ogen open, dus onderzoekers moeten zich laten leiden door hun rompactiviteit om te weten of ze wakker zijn of niet.
- Passerinevogels: deze vogels zouden van de tak waarop ze rusten kunnen vallen als de buigpezen in hun benen er niet waren geweest. Deze structuren sluiten de vingers rond de zitstok, waardoor de vogel een sterk ankerpunt krijgt.
Sommige dieren, vooral zoogdieren, combineren beide manieren van slapen - liggen en opstaan - al naar gelang hun behoeften. Voor sommigen is het zelfs nodig om liggend te slapen om de speekselvloed en de spijsvertering te bevorderen, zoals het geval is bij paarden en koeien.
Hoe, wanneer en waar een soort slaapt, onthult zijn voedingsgewoonten, de gevaren die hem bedreigen en zijn manier van omgaan met omgevingsfactoren, zoals temperatuur, vochtigheid of de seizoenen van het jaar. Niets in de natuur is anekdotisch, aangezien levende wezens die slecht zijn aangepast aan de omgeving, na verloop van tijd uitsterven.
Onderzoek naar de slaappatronen van levende wezens helpt ons steeds meer de dynamiek van de natuurlijke wereld te begrijpen. Dit kan bovendien worden vergeleken met de droom van de menselijke soort, om verder te komen in de kennis van onze eigen natuur.
