Je hebt vast wel eens een groep mieren gezien die hun eten naar een opening in een grote hoop zand droegen. Als je hebt besloten om met hen om te gaan, heb je misschien een kleine prik in je vinger opgemerkt, bijna onmerkbaar. Het is normaal dat in dit scenario de volgende vraag rijst: steken of bijten mieren?
Mieren zijn in alle opzichten fascinerende eusociale insecten. In ieder geval kan het voor de mens erg onaangenaam zijn om te dicht bij een kolonie van bepaalde soorten te komen. Hier vertellen we je alles over de verdedigingsmethoden van deze insecten en hoe ze met hun beten moeten omgaan.
Wat zijn mieren?
De term mier wordt toegepast op alle hymenopterous insecten die behoren tot de familie Formicidae. Het zijn eusociale dieren, dat wil zeggen, ze leven in een kolonie die bestaat uit kasten en over het algemeen is slechts één exemplaar (de koningin) in staat bevruchte eieren te leggen. Aan de andere kant zijn de arbeiders (van honderden tot duizenden per mierenhoop) verantwoordelijk voor de zorg voor de installatie, het zoeken naar voedsel en het beschermen van de larven.
Mierenkolonies staan wetenschappelijk bekend als superorganismen, omdat de som van alle exemplaren de capaciteit van elke werkster of koningin alleen te boven gaat. Deze insecten fungeren als een functionele eenheid en het nest stort pas in als de koningin sterft (iets dat natuurlijk wel 30 jaar kan duren).
Mieren zijn erg succesvol vanuit een evolutionair standpunt. Ze bewonen bijna alle ecosystemen op aarde en vertegenwoordigen tot 25% van de dierlijke organische stof die op onze planeet aanwezig is.Er zijn meer dan 22.000 soorten ontdekt, maar slechts ongeveer 13.800 zijn nauwkeurig beschreven. Ze worden meestal op taxonomisch niveau geïdentificeerd door de bijzonderheden van hun antennes.
Mieren zijn naaste verwanten van wespen en bijen.
Dus, steken of bijten mieren?
Zoals we al zeiden, worden mieren in de insectenorde Hymenoptera geplaatst. Ze delen een taxon met wespen en bijen, groepen die bekend staan om hun gemodificeerde steekvormige legboor. Deze voorouderlijke structuur werd gebruikt om eieren te leggen, maar in sommige groepen ontwikkelde het zich samen met een giftige klier om de functie van een wapen over te nemen.
Sommige mieren behouden deze gewijzigde angel-achtige legboor en kunnen steken en bijten, terwijl anderen deze eigenschap hebben verloren en hun kaken alleen kunnen gebruiken voor verdediging.We laten je zien wat de aanvalsmethoden zijn in de 2 beroemdste en meest voorkomende subfamilies van mieren.
Mieren die niet steken, maar wel bijten (onderfamilie Formicinae)
De onderfamilie Formicinae bevat ongeveer 3030 soorten mieren, die verspreid zijn over een zeer breed scala van terrestrische habitats. De geslachten Lasius en Camponotus zijn de bekendste en meest voorkomende in Europese ecosystemen, hoewel er nog veel meer bestaan.
Deze soorten hebben kleine (meestal rudimentaire) stingers, hoewel ze een vergrote gif.webpklier op hun achterlijf hebben die een speciale functie heeft gekregen. Hoewel ze niet in staat zijn om hun angel te inoculeren, heeft deze omgeving zich gespecialiseerd in de synthese en afgifte van mierenzuur. Het is een uitstekende verdedigingsmethode om roofdieren te ontwijken.
Bovendien moet worden opgemerkt dat sommige soorten van de onderfamilie Formicinae (zoals die van het geslacht Camponotus) speciale werksters hebben, ook wel majors genoemd.Ze hebben langwerpige hoofden en zeer krachtige kaken die met één hap de huid van een mens kunnen scheuren.
Mieren in deze onderfamilie hebben geen bruikbare angel, maar sommige rassen hebben zeer krachtige kaken.
Stekende en bijtende mieren (onderfamilie Ponerinae)
De onderfamilie Ponerinae is een van de grootste, met zo'n 1.600 soorten verdeeld over 47 geslachten, waaronder enkele van de mooiste en meest dodelijke mieren ter wereld. Deze soorten hebben een hoge luchtvochtigheid nodig en leven in Azië en Zuid-Amerika. Bovendien hebben ze meestal nesten met weinig werksters (200), hun kolonies zijn erg onstabiel en soms vindt de voortplanting hiërarchisch plaats.
Deze mieren worden vanuit biologisch oogpunt als primitief beschouwd en er is niet altijd een koningin per kolonie, zoals vaak het geval is bij soorten van de onderfamilie Formicinae.Bij sommige soorten is er niet eens een specifieke koningin (zoals bij Diacamma rugosum), terwijl bij andere de werksters zich kunnen voortplanten als ze het dominante vrouwtje verdringen.
Mieren in deze groep hebben angels en sommige kunnen ernstige allergische reacties veroorzaken nadat ze gestoken zijn. De soorten van het geslacht Odontomachus (bekend als valkaak) zijn hier een duidelijk voorbeeld van, aangezien er meldingen zijn van oedeem, roodheid en veel pijn bij mensen na het ontmoeten van een werker.
Bovendien hebben veel van de soorten in deze groep aangepaste kaken om hun efficiëntie bij het jagen te maximaliseren. Aziatische springmieren (Harpegnathos venator) of de eerder genoemde valkaakmieren (o.a. Odontomachus bauri, Odontomachus monticola en Odontomachus clarus) zijn hier levende voorbeelden van.
Trapkaakmieren sluiten hun kaken 2300 keer sneller dan een mens knippert.
Mieren steken en bijten
We hebben je voorbeelden gegeven van sommige mieren die steken en andere die tegelijkertijd steken en bijten. In ieder geval hebben we de meest dodelijke insecten binnen deze groep gelaten: de mieren behorend tot de onderfamilie Myrmeciinae. Van sommige van deze soorten, ook bekend als bulldog-mieren, is bekend dat ze allergische mensen doden met hun krachtige steken.
De 90 soorten in deze groep zijn endemisch in Australië (één in Nieuw-Caledonië). Ze zijn extreem agressief en hebben, net als ponerins, een nogal onstabiele kastenmaatschappij. Bij sommige soorten is vastgelegd dat de werksters zich kunnen voortplanten.
Minstens 6 mensen zijn overleden aan de beten van sommige Myrmecia-soorten. Deze mieren vallen op door hun ongewone agressiviteit.
Kortom, de meeste Europese mieren steken niet, maar ze hebben wel rassen met krachtige kaken die in staat zijn om een beetje schade aan te richten. Aan de andere kant hebben de Aziatische en tropische exemplaren van de onderfamilie Ponerinae (onder andere taxa) wel angels en zullen ze daarom bij het minste teken van gevaar in de huid steken.
