Exocetiden zijn een curiositeit van de dierenwereld, die al eeuwenlang de interesse van onderzoekers en zeevaarders wekt. Het kenmerk dat exocetiden tot unieke exemplaren maakt, is juist hun vermogen om over zeer lange afstanden over het oppervlak van de oceaan te vliegen.
Er zijn meer dan 70 verschillende soorten binnen de familie van vliegende vissen of Exocoteidae. Deze 70 soorten zijn gegroepeerd in negen geslachten, hoewel ze allemaal dezelfde kenmerken hebben.
Exocetiden hebben een gestroomlijnde bouw waardoor ze hoge snelheden kunnen bereiken. Hun grote borstvinnen helpen ze over het water te glijden en de wind om te leiden.
De vluchten van de exocetiden zijn meestal 50 meter. Wel zijn er vluchten van meer dan 200 meter geregistreerd. Bij sommige soorten met verwijde bekkenvinnen kunnen ze meer dan 400 meter boven het water bewegen.
Geen van de soorten vliegende vissen is langer dan 30 centimeter. Desondanks is het noodzakelijk om te verduidelijken dat de grootte grotendeels zal afhangen van de exocetide soort. Enkele van de grootste soorten met vinnen zijn die welke tropische en subtropische wateren bewonen voor de westkust van de Atlantische Oceaan. De vinnen van sommige soorten zijn bijna net zo lang als het lichaam van het dier.
Exocetiden, een aerodynamisch wonder
Over het algemeen onderscheiden onderzoekers vliegende vissen in twee brede categorieën: tweevleugelige en viervleugelige vissen Tweevleugelige vissen zijn vissen met sterk ontwikkelde borstvinnen. Aan de andere kant hebben viervleugelige vissen gelijk ontwikkelde borst- en buikvinnen, waardoor ze meer manoeuvreerbaar zijn.
We moeten duidelijk maken dat vliegende vissen in werkelijkheid niet vliegen. Een exocetid vliegt niet als een vogel, maar glijdt door de lucht met behulp van zijn brede vinnen.
Sommige onderzoekers hebben gesuggereerd dat de morfologie van exocetiden op deze manier is geëvolueerd om te ontsnappen aan roofdieren. Als de vis het water verlaat, is de jacht voorbij.
Enkele van de meest voorkomende roofdieren van exocetiden zijn tonijn en zwaardvis, hoewel vele anderen er ook op jagen. Paradoxaal genoeg wordt een exocetid die uit het water komt ook een prooi voor vogels. Dit verhoogt het risico om opgegeten te worden.
Om te kunnen 'vliegen' moeten deze vissen een zeer hoge snelheid bereiken in het water. Vliegende vissen kunnen zwemmen met een snelheid tot 60 km/u. Wanneer ze deze snelheid bereiken, gaan ze onder een niet al te steile hoek naar de oppervlakte.
Zodra ze het wateroppervlak doorbreken, spreiden vliegende vissen hun borstvinnen. Tegelijkertijd blijven ze met hun staarten wapperen om vaart te krijgen.
Na dit eerste moment kan een exocetid een hoogte van enkele meters bereiken en over het wateroppervlak glijden. Exocetiden slagen erin om lang uit het water te blijven dankzij de beweging van hun staartvin. Deze vin klapt tussen de 50 en 70 keer per seconde om de vlucht van de vis voort te stuwen.
Habitat, voeding en voortplanting van exocetiden
De exocetiden leven in ondiepe gebieden, hoewel in wateren ver van de kust. Over het algemeen worden de exocetiden verspreid door warme en tropische gebieden. Er zijn ook habitats in subtropische wateren, hoewel hun morfologie enigszins verandert.
Exocetiden komen voor in verschillende zeeën en oceanen van de wereld, maar vooral in de warme wateren van de Atlantische Oceaan. De Middellandse Zee herbergt verschillende soorten exocetiden.
Het dieet van exocetiden bestaat voornamelijk uit plankton, zeer kleine levende organismen die zwevend in het water worden gevonden. Veel andere kleine vissen voeden zich ook met plankton om te leven. Naast plankton voeden exocetiden zich met kleinere vissen.
De voortplanting van exocetiden is eierleggend. De vrouwtjes leggen hun eieren in algen of direct in het water. De eitjes worden bij elkaar gehouden door een soort membraan van elastische draadjes. Op de Aziatische markt wordt de kuit van exocetiden beschouwd als een delicatesse en heeft een hoge waarde.
Er zijn nu veel toeristische mogelijkheden om vliegende vissen over het water te zien vliegen. In warme tijden wagen veel toeristen zich een beetje in tropische wateren om dit fenomeen te observeren.
Helaas neemt het aantal exocetiden aanzienlijk af als gevolg van willekeurige jacht. Vooral in Azië worden exocetiden gevangen als voedsel. Het is noodzakelijk om adequate instandhoudingsmaatregelen voor deze soorten in open zee te creëren.