De Sahara-woestijn is een van de meest uitgestrekte en ruige ecosystemen ter wereld. Het is de op twee na grootste woestijn ter wereld, na Antarctica en de Noordpool, die in de categorie van bevroren woestijnen vallen.
Geografie van de Saharawoestijn
De naam van deze woestijn komt van het Arabische woord ṣaḥrāʾ, wat 'woestijn' betekent, evenals het meervoud ervan, ṣaḥārāʾ. Het is ook gerelateerd aan het bijvoeglijk naamwoord ashar, dat wordt gebruikt om de roodachtige kleur van vlaktes zonder vegetatie te beschrijven.
De Sahara-woestijn strekt zich uit over het grootste deel van Noord-Afrika. Met een uitbreiding van meer dan 9.065.000 vierkante kilometer bezet het bijna evenveel als de Verenigde Staten.
'De Grote Woestijn' is verdeeld in de Westelijke Sahara, het Hoggargebergte, het Tibestigebergte en het Luchtgebergte. Het hoogste punt in de Sahara is de vulkaan Emi Koussi, 3.415 meter hoog.
Leven voor en na de woestijn
Duizenden jaren geleden had de Sahara genoeg waterreserves om de dieren en mensen die in het omringende land leefden te onderhouden.
Verschillende studies hebben aangetoond dat de Sahara een vruchtbaar gebied was vol leven waar zelfs krokodillen leefden. De bestudeerde fossielen hebben geleid tot de ontdekking van dinosaurussoorten die in het gebied leefden, zoals de Afrovenator of de Ouranosaurus.
Diverse grotschilderingen vertellen ons ook over giraffen, olifanten en leeuwen die ooit leefden in wat we nu kennen als de grootste woestijn op aarde. Tegenwoordig hebben noch de fauna noch de flora iets te maken met wat er in het verleden was.
Als een uitzonderlijk biodivers punt hebben we de Nijlvallei en het noordelijke deel van de woestijn, waar planten groeien die typisch zijn voor het mediterrane klimaat, zoals de olijfboom.
De verwoestende klimaatverandering in de Sahara vond plaats in 1600 voor Christus, na een verschuiving van de aardas die een ongewone temperatuurstijging veroorzaakte. De fauna die in deze barre omstandigheden overleeft, bestaat voornamelijk uit onder andere schorpioenen, slangen, kamelen en kleine knaagdieren.
De schorpioen die we in dit gebied kunnen vinden, meet tot 10 centimeter en is een van de meest giftige die er bestaat. Het grootste zoogdier dat we kunnen vinden is de Addax nasomaculatus, ook wel simpelweg addax genoemd.
Jakhalzen en hyena's leven ook in de duinen en zijn de belangrijkste roofdieren van zowel addax als kamelen. De kleine, compacte woestijnvos is een andere carnivoor in de woestijn die leeft in de tunnels die hij in het zand graaft om zichzelf te isoleren van de hitte.
Het probleem van woestijnvorming
Als de Sahara veranderde van een gebied met vruchtbare grond en een gevarieerde fauna en flora in het dorre en onbewoonde gebied dat we vandaag kennen, dan was het te wijten aan de bovengenoemde verandering in de aardas die leidde tot een temperatuurstijging te hoog voor het leven.
In het geval van de Sahara hebben we het over een geval van woestijnvorming, aangezien de achteruitgang van het milieu te wijten was aan natuurlijke oorzaken. Het probleem waarmee onze gebieden momenteel worden geconfronteerd, is woestijnvorming, waarbij achteruitgang wordt veroorzaakt door toedoen van de mens.
Opgenomen in het VN-Verdrag ter bestrijding van woestijnvorming van 1994, wordt het gedefinieerd als "het proces van landdegradatie in aride, semi-aride en droge subvochtige gebieden, als gevolg van verschillende klimatologische en menselijke factoren" .
De belangrijkste oorzaken die tot dit fenomeen kunnen leiden zijn:
- Ecologische factoren zoals bodemtype en ecosysteem.
- Menselijk handelen, vooral in verband met ontbossing, wat leidt tot bodemerosie die de vruchtbare laag van de aarde zodanig beschadigt dat het voor de vegetatiebedekking steeds moeilijker wordt om te regenereren. Branden en overexploitatie van watervoerende lagen hebben ook dezelfde gevolgen.
