Deze sauriërs staan bekend om hun uitgestrekte tong en hun vermogen om met elk oog naar een andere plaats te kijken. Het gedrag van de kameleon loopt, dankzij de intrinsieke complexiteit van zijn biologie, ook niet ver achter in termen van eigenaardigheden.
Dit artikel richt zich precies op het gedrag van deze reptielen, even fascinerend als solitair en geheimzinnig. Als je ze buiten hun fysieke mogelijkheden wilt leren kennen, dan is dit de juiste plek.
Kenmerken van kameleons
Kameleons zijn een groep sauropsid-reptielen van de orde Squamata (vlokkig). Behoort tot de familie Chamaleonidae, Deze dieren tellen ongeveer 160 soorten, verspreid over de gematigde streken van de wereld.
De overgrote meerderheid van de kameleons is verspreid over Afrika en Madagaskar, maar een paar soorten worden gevonden aan sommige kusten van de Middellandse Zee, waarschijnlijk geïntroduceerd door mensen in het verleden door culturele uitwisseling met Egypte en andere Afrikaanse landen.
Kameleons bezetten een grote verscheidenheid aan habitats, dus hun gewoonten en aanpassingen verschillen van soort tot soort. Ze zijn te vinden in regenwouden, bergachtige gebieden, droge bossen en zelfs woestijngebieden. Omdat het ectotherme dieren zijn, zijn ze afhankelijk van de buitentemperatuur om te overleven, dus ze kunnen geen erg koude plaatsen koloniseren.
Gedrag van kameleons
Zoals gewoonlijk, kameleongedrag is eenzaam en ze zijn alleen te zien in een groep in het reproductieve seizoen. Het is een dier met dagelijkse gewoonten en zijn activiteit wordt ontwikkeld in overeenstemming met zijn habitat, aangezien sommige meer aangepast zijn aan het leven in bomen en andere, die op de grond leven, hun jacht-, camouflage- en thermoregulatietechnieken variëren.
Het zijn ongewervelde jagers die hun krachtige protractiele tong gebruiken om insecten te vangen. Omdat ze echter ook roofdieren hebben, zijn ze verlegen en ongrijpbaar, omdat directe confrontatie voor hen nooit een optie is.
Camouflage en variatie in kleuring
Kameleonverkleuring reageert op een reeks gespecialiseerde cellagen:
- Melanoforen: ze bevinden zich in de binnenste laag van de huid en bevatten melanine, een zwart pigment.
- Guanoforen: die zich op de vorige bevinden, bevatten ze een reeks kristallen die wit en blauw licht reflecteren.
- chromatoforen: gelegen in de epidermis, dit zijn de cellen die warme en donkere kleuren produceren uit pigmenten, zoals carotenoïden.
Hoewel het veranderen van kleur een zeer belangrijk verdedigingsmechanisme is bij het gedrag van kameleons, zijn er soorten die een vast kleurpatroon vertonen. Zonlicht, temperatuur en de emotionele toestand van het individu zijn de belangrijkste oorzaken van de tonaliteitsverandering, niet de crypsis of onopgemerkt blijven in de omgeving.
Mechanismen bij kleurverandering
Terwijl sommige theorieën stellen dat de kleurverandering bij kameleons te wijten is aan de reorganisatie van pigmenten in chromatoforen, spreken andere van cellen die iridoforen. Deze laatste dragen guanine nanokristallen die als spiegels zouden fungeren, die zijn gesynchroniseerd om specifieke golflengten weer te geven.
Het nut van deze nanokristallen ligt in het feit dat de kameleon van kleur kan veranderen om te communiceren met zijn soortgenoten, te profiteren van de hitte van de zon of zichzelf te camoufleren.
Sommige soorten zijn zelfs in staat om infrarood licht te reflecteren. Hoewel de reden niet helemaal duidelijk is, koppelen sommige onderzoeken dit gedrag van de kameleon aan camouflage voor prooien die infraroodstraling detecteren.
Anti-roofzuchtig gedrag
Afhankelijk van de habitat en roofdieren die elke soort heeft, kunnen anti-predatietechnieken variëren. Zoals gewoonlijk, kameleons zoeken elke nacht naar verschillende takken en staan aan de uiteinden, waar het gebladerte ze verbergt. Hieraan voegen ze meestal de crypsis van hun basiskleuring toe.
Zijn vermogen om elk oog afzonderlijk te bewegen, naast zijn ongelooflijke gezichtsscherpte, compenseren de traagheid van zijn bewegingen als het gaat om scrollen. Het is gebruikelijk om deze reptielen altijd waakzaam en onbeweeglijk te observeren en het terrein langzaam maar constant te analyseren.
Als het gaat om het verdedigen van zichzelf, vertonen kameleons een reeks gedragingen die gericht zijn op waarschuwing: het lichaam wiegen, de mond openen, zoveel mogelijk opblazen of snuiven zijn enkele van hen. In tijden van gevaar verdedigen ze zich door te bijten, te duwen of met de staart te slaan.
Een merkwaardig gedrag dat bij sommige soorten is geregistreerd, is de tong ponsen -dat zou worden vertaald als tong punch-, die bestaat uit het krachtig schieten van zijn tong om het roofdier te raken en bang te maken. Andere kameleons combineren dit met een opvallende kleuring in de structuur om de aanval meer effect te geven.
reproductief gedrag
Kleurverandering is het belangrijkste hulpmiddel bij intraspecifieke communicatie van kameleons. Via dit mechanisme geven ze hun reproductieve status aan: het mannetje vertoont meestal felle kleuren en maakt baltsbewegingen voor het vrouwtje.
In andere gevallen concurreren mannen met elkaar om het recht om zich voort te planten in directe confrontaties. Het kunnen gevechten of wedstrijden zijn in de weergave van kleuren voor het vrouwtje. Zij van hun kant geven aan bereid te zijn om te copuleren hun eigen kleuren veranderen en de staart optillen.
Er is geen ouderlijke zorg in het gedrag van de kameleon: de vrouwtjes begraven of verbergen de eieren en vertrekken dan.
Kameleons zijn een van die fascinerende dieren die het instinct wekken om ze te willen vangen, of zelfs tijd besteden aan het observeren en van ze leren. Dit moet echter niet worden verward met het verwijderen van ze uit hun omgeving en in huis houden, omdat ze echt slecht zijn aangepast aan gevangenschap. Vrije reptielen zijn altijd beter bestudeerd.