In het verleden waren neushoorns gewone dieren die in het grootste deel van de Oude Wereld te vinden waren, maar sinds de 20e eeuw is hun aantal sterk gedaald. Om deze reden zijn er momenteel zeer weinig exemplaren buiten nationale parken of reservaten te vinden: de Javaanse neushoorn is een duidelijk voorbeeld van deze achteruitgang.
Van de 5 soorten neushoorns die vandaag de dag overleven, 3 worden ernstig bedreigd en de status van de andere 2 is verre van ideaal. Dit betekent dat neushoorns binnen enkele generaties van de planeet kunnen verdwijnen.
De Javaanse neushoorn is een van de meest bedreigde neushoornsoorten. We nodigen je uit om verder te lezen als je meer wilt weten over dit ongrijpbare zoogdier en zijn gespreksstatus.
De status van de Javaanse neushoorn
Neushoorn probeicusHet is mogelijk de zeldzaamste neushoorn op aarde en een van de zeldzaamste grote zoogdieren ter wereld. Hij is lichter en kleiner dan andere neushoorns en wordt gekenmerkt door zijn unieke hoorn en gevouwen huid, in de vorm van pantserplaten.
Eerder, Dit dier was te vinden in een groot deel van Zuidoost-Azië en had 3 ondersoorten: Neushoorn probeicus inermis, Neushoorn probeicus annamiticus Y Neushoorn sonicus probeicus.
R.s. inermis woonde in India, Bangladesh en Myanmar en R.s. annamicus in Vietnam, Laos, Cambodja en Thailand. Helaas, beide ondersoorten zijn de afgelopen decennia uitgestorven.
R.s. probeicus is de enige die nog overleeft, maar het is ook erg beschadigd. Dit dier woonde vroeger in Thailand, Maleisië en de Indonesische eilanden Java en Sumatra. Nu staat het alleen nog op een klein schiereiland op het eiland Java.
De meest recente schattingen suggereren dat er ongeveer 74 individuen van de Javaanse neushoorn zijn, allemaal in het Ujung Kulon National Park. Slechts 33% van de exemplaren is echter reproductief, wat het voor deze populatie moeilijk maakt om te gedijen.
Tot op de dag van vandaag lijkt het erop dat de populatie zich dankzij intensieve inspanningen voor natuurbehoud heeft weten te stabiliseren en licht te zijn toegenomen. Dit dier vormt echter nog steeds zeer ernstige bedreigingen die deze groei zouden kunnen stoppen en zelfs omkeren.
Hoe is de neushoorn op dit punt gekomen?
Zoals bij de meeste bedreigde soorten, de huidige achteruitgang van de java-neushoorn is veroorzaakt door menselijk handelen en het is een voorbeeld van het huidige proces van massa-extinctie.
Een van de eerste bedreigingen voor dit dier was de komst van Europese kolonisten naar Zuidoost-Azië, waarmee het zijn willekeurige jacht als trofee begon. Er is ook op gejaagd om de lokale landbouw ten goede te komen en om zijn hoorns te verkrijgen.
Zoals bij veel andere soorten, handel in hoorns en andere producten die worden gebruikt in de traditionele Aziatische geneeskunde is een van de belangrijkste boosdoeners van de achteruitgang.
Door stroperij zijn populaties van R. probeicus in een groot deel van zijn distributie. In feite is de laatste neushoorn in Vietnam in 2010 door stropers gedood. Momenteel is de hoornhandel illegaal en wordt vervolgd, maar het blijft een grote bedreiging.
Daarnaast is de vernietiging van geschikte habitats een andere negatieve factor geweest. Dit zoogdier is gevoelig voor menselijke verstoringen en heeft laaggelegen tropische bossen nodig om te overleven. Deze habitats worden steeds schaarser, omdat ze worden vervangen door gewassen.
Huidige bedreigingen van de Java-neushoorn
Gelukkig zijn er de afgelopen 20 jaar geen gevallen van stroperij geweest in het Ujung Kulon National Park. Toch is mensenhandel nog steeds een veel voorkomend probleem dat constante waakzaamheid vereist, ook al hebben de hoorns geen bewezen medicinaal effect.
Mensenhandel is gekoppeld aan armoede, waardoor het erg moeilijk is om te stoppen met jagen zolang er vraag naar is. Neushoorns leven in zeer verarmde landen, waar de lokale bevolking hun toevlucht neemt tot stroperij om in hun basisbehoeften te voorzien. Dus, de oplossing vereist ingrijpende sociale en economische veranderingen.
Bovendien is de bevolking de laatste jaren nauwelijks toegenomen. Dit kan te wijten zijn aan menselijke inmenging en omdat het ecosysteem zijn limiet heeft bereikt, waardoor het niet in staat is om meer neushoorns te huisvesten.
Ujung Kulon zit boordevol Arenga obtusifolia, een palmboom die veel grond bedekt, die de neushoorns niet eten en die de groei van andere planten verhindert. Bovendien bevat het park enorme aantallen banteng, een inheems vee dat met neushoorns concurreert om voedsel.
De enige bestaande populatie is klein en sterk gelokaliseerd. Daarom heeft de soort een zeer slechte genetische diversiteit en is ze vatbaar voor inteelt. Dit is een enorm risico voor elke soort.
Deze situatie maakt het kwetsbaarder om te verdwijnen als gevolg van natuurrampen, zoals tsunami's of vulkaanuitbarstingen, die relatief vaak voorkomen in het gebied. Het maakt het ook kwetsbaar voor ziekten die worden overgedragen door lokaal vee, dat al verschillende individuen heeft gedood.
Een beetje hoop
Er zijn instandhoudingsplannen om de status van de Javaanse neushoorn te verbeteren, waaronder het creëren van een tweede populatie in een ander gebied om de bovengenoemde risico's te verminderen.
Bovendien elimineren natuurbeschermers en lokale gemeenschappen Arenga obtusifolia van sommige gebieden om geschikte habitats te creëren en om stroperij en andere menselijke achteruitgang te voorkomen. Desondanks is het in stand houden van zo'n beschadigde soort een uiterst moeilijke taak.
