Dierlijke diversiteit op de planeet is extreem rijk. Zozeer zelfs dat het een ontmoedigende taak is om alle soorten die al zijn ontdekt en die nog ontdekt moeten worden bij te houden. Vaak kan een simpele kans de verlaten natuurbeschermingswerken opnieuw activeren: dit is het geval bij de terugkeer van de Australische bij.
Wanneer de dieren behoren tot soorten van kleine omvang of met een zeer smal verspreidingsgebied, het kan gebeuren dat ze als uitgestorven worden beschouwd of op zijn minst als mogelijk verdwenen worden beschouwd. Dit was het geval met de Australische bij, toen hij voor het laatst werd gezien in 1923.
De toevallige terugkeer van de Australische bij
Promovendus James Dorey deed eind 2022-2023 veldwerk in de staat Queensland, Australië. Op een volkomen toevallige manier, deze jonge man ontdekte een klein exemplaar van Pharohylaeus lactiferus, uniek in zijn soort.
Tot op heden waren slechts 6 individuen van de soort ontdekt en de laatste ontmoeting vond plaats in 1923. Toen werd aangenomen dat de bij van de planeet was verdwenen. Na de ontdekking besloot Dorey al haar onderzoek naar Australische bijen op deze nieuwe soort te richten.
In zijn eigen woorden, nadat hij deze persoon had ontdekt bood hem de sleutels aan om een volledige conservatiestudie te starten van de soort en, ingewikkelder, een beginpunt te bepalen van waaruit de zoektocht moet beginnen.
Daarbij deed Dorey verschillende veldwerk in meer dan 245 verschillende gebieden tussen Queensland en New South Wales. Deze experimenten waren gericht op het verzamelen en vervolgens vrijgeven van exemplaren of gewoon hun directe observatie op de bloemen.
James Dorey toerde dagelijks, beladen met een vlindernet, langs de verschillende onderzoeksgebieden. Hij was uren en uren bezig met zoeken, om alle insecten die op de bloemen zaten te verzamelen en zo te proberen de doelsoort op te sporen.
Hoewel de terugkeer van de Australische bij een mijlpaal is op het gebied van zoölogie, moet worden benadrukt dat het ook een mijlpaal is op het gebied van soortenecologie. Het geweldige werk van Dorey is naar voren gekomen de betreurenswaardige staat van instandhouding van de bijensoort. In het bijzonder de situatie van degenen die in Australië wonen.
De gemaskerde Australische bij
De biologie van de verschillende soorten Australische bijen is weinig bekend, zeker als we onze aandacht vestigen op deze nieuwe soort. Maar dankzij Dorey's studies is er nu iets meer bekend over hun perioden van activiteit, hun manier van voeden en hun voortplanting.
De gemaskerde Australische bij, zoals die wordt genoemd Pharohylaeus lactiferus, lijkt qua grootte sterk op de Europese honingbij (Apis melifera). In tegenstelling tot deze is haar lichaam helemaal zwart, maar het is versierd met 3 witte lijnen op het hoofd en een paar op een borstgebied.
Volgens het onderzoek van Dorey wordt de aanwezigheid van dit dier in het veld zeer beperkt door de aanwezigheid van bepaalde plantensoorten. Als deze specifieke plantensoorten niet of weinig voorkomen, lijkt de bij niet voor dat ecosysteem te kiezen.
Ten tweede, De Australische bij is het meest zichtbaar tussen de maanden november en mei. Dit betekent echter niet dat het niet het hele jaar door bepaalde activiteitsgebieden kan presenteren.
Evenzo wordt de aanwezigheid of niet van de soort ook beperkt door de broedplaatsen. Deze hymenopteraan moet gaten vinden met een zeer betonnen ondergrond, die meestal wordt aangeboden door de oerwouden van Australië. Helaas krimpen deze ecosystemen dag na dag.
Zou de bij weer kunnen verdwijnen?
Onnodig te zeggen de verdwijning van de Australische bij heeft nooit plaatsgevonden. Gewoon, hun populaties waren zo drastisch verminderd dat het erg moeilijk was om het te vinden.
Het feit van de terugkeer kan een licht werpen op het behoud van bijen. Dit milieubehoud kan echter niet plaatsvinden als de verschillende Australische ecosystemen blijven lijden, zoals ze tot op de dag van vandaag hebben gedaan.
De grote bedreigingen voor alle ecosystemen op aarde zijn verlies, versnippering en degradatie van leefgebieden. Specifiek, Australische omgevingen hebben meer dan 40% van hun bossen en oerwouden verloren sinds de kolonisatie door Europeanen.
Het ergste van alles is dat deze vernietiging zich in de huidige samenleving geleidelijk voortzet, ondanks de huidige kennis van het milieu in alle delen van de wereld.
Ondanks het belang van bijen over de hele planeet en specifiek in Australië, is er heel weinig bekend over hun biologie en nog minder over hun staat van instandhouding. De terugkeer van de Australische bij zou misschien een startpunt kunnen zijn om meer projecten op te starten om te proberen deze belangrijke dieren binnen de levenscyclus te redden.