Parasieten zijn organismen die profiteren van de hulpbronnen van andere levende wezens om te overleven, vaak veroorzaken ze schade in het proces. Dit kan op veel verschillende manieren worden bereikt en daarom zijn er verschillende manieren om de soorten parasieten te classificeren. Een van de breedste is het verschil tussen endoparasieten en ectoparasieten.
Van virussen tot schimmels, insecten en grote vogels, duizenden organismen werken als parasieten en tasten allerlei soorten gastheren aan. Dit omvat mensen en hun gezelschapsdieren en daarom is het zeer relevant om over hen te leren.
Binnen of buiten: het verschil tussen endoparasieten en ectoparasieten
Zoals we al hebben aangegeven, "stelen" parasieten de hulpbronnen van hun gastheren en leven ervan. Deze middelen kunnen heel verschillend zijn, zoals bloed, voedingsstoffen, prooi of zelfs ouderlijke zorg.
Bovendien zijn niet alle parasieten even afhankelijk van hun gastheer. Hoewel sommigen niet zonder kunnen, anderen zijn in staat om zelfstandig in de omgeving te leven, hoewel er geen dieren zijn om te parasieten.
Afhankelijk van de bron die ze exploiteren, hun afhankelijkheid ervan en het type gastheer, hebben de parasieten hun manier van leven aangepast. Tussen endoparasieten en ectoparasieten is het belangrijkste verschil waar ze leven ten opzichte van de gastheer.
Zo leven sommige parasieten in het lichaam van de gastheer: ze worden endoparasieten genoemd. Andere parasieten leven buiten het lichaam van de gastheer, op zijn oppervlak. Dit worden ectoparasieten genoemd.
Er zijn ook enkele parasieten die zichzelf in openingen steken, zodat ze met een deel van het lichaam in de gastheer blijven en een deel erbuiten. Deze komen minder vaak voor en worden mesoparasieten genoemd.
Kenmerken van ectoparasieten
Ectoparasieten zijn meer in de volksmond bekend, aangezien de meeste van hen met het blote oog kunnen worden gezien. Veel van de meest representatieve zijn geleedpotigen, hoewel er ook ringwormen en zelfs ectoparasitaire gewervelde dieren zijn.
Deze levende wezens exploiteren de gastheer op zoek naar voedsel. Bijna alle ectoparasieten voeden zich met bloed, daarom worden ze hematofagen genoemd. Anderen voeden zich bijvoorbeeld met de huid of andere verhoornde structuren.
Normaal gesproken veroorzaken de ectoparasieten zelf meestal geen ernstige schade aan de gastheren, hoewel de ernst van de gezondheidstoestand van de geïnfecteerde persoon gewoonlijk verslechtert met de parasietbelasting. Deze parasieten kunnen in sommige gevallen irritaties, huidwonden, bloedarmoede, gewichtsverlies, plaatselijke necrose of bloedingen veroorzaken.
Desalniettemin, het meest problematische gevolg is dat ectoparasieten vaak als vectoren werken. Dit betekent dat ze op hun beurt kunnen worden geparasiteerd door endoparasieten, die worden doorgegeven aan de gastheer wanneer ze zich voeden. Deze endoparasieten worden, wanneer ze de gastheer infecteren, meestal geassocieerd met meer ernstige pathologieën.
Veel voorkomende ectoparasieten
Vervolgens laten we je de meest voorkomende ectoparasieten in het dierenrijk zien. Onder de meest emblematische vinden we de volgende:
- luizen: kleine insecten geassocieerd met harige gebieden. Ze springen niet en worden overgedragen door direct contact. Sommigen voeden zich met bloed en anderen met bont of veren. Ze infecteren vogels en zoogdieren.
- Muggen: vliegende insecten met lange slurf. Mannetjes voeden zich met planten en vrouwtjes met het bloed van gewervelde dieren en andere geleedpotigen.
- Teken: spinachtigen die zich voeden met het bloed van tetrapoden. Ze steken hun monddelen in de gastheer - blijven gefixeerd - en zwellen op terwijl ze bloed ophopen.
- Bloedzuigers: zoetwatergebonden ringwormen. Ze hechten zich vast aan hun gewervelde gastheren met hun orale en staartzuigers, openen wonden met hun kaken en zuigen bloed.
Kenmerken van endoparasieten
In tegenstelling tot ectoparasieten worden ze meestal niet extern gezien. Veel van de endoparasieten zijn microscopisch klein en die zijn groot genoeg Ze bereiken deze maten pas als ze zich in het lichaam van hun slachtoffers ontwikkelen. Virussen en bacteriën zijn endoparasieten, net als veel protozoa, nematoden en platwormen.
Op hun beurt kunnen ze worden ingedeeld in intracellulaire parasieten, die in de cellen van de gastheer leven, en extracellulaire parasieten, die daarbuiten leven. Een groot aantal van hen parasiteert op de darm of de bloedbaan, maar ze kunnen ook in andere organen worden gevonden of in specifieke weefsels zijn ingebed.
Endoparasieten voeden zich niet alleen met hun gastheer, maar dit is hun hele leefgebied. Deze habitat is echter vijandig en je wilt ze koste wat kost elimineren. Als gevolg hiervan hebben talloze endoparasieten organen verloren die nuttig voor hen zouden zijn in het uiterlijke leven en hebben ze een verscheidenheid aan aanpassingen ontwikkeld om zich te fixeren en te overleven in het lichaam van de gastheer.
Terwijl sommige endoparasieten slechts licht ongemak veroorzaken, kunnen andere ernstige complicaties veroorzaken, met blijvende gevolgen of zelfs de dood, als ze niet op tijd worden behandeld.
Veel voorkomende endoparasieten
Dit zijn enkele van de meest voorkomende endoparasieten in het dierenrijk:
- U had: platwormen met gesegmenteerde lichamen die de dikke darm bezetten. Ze worden vastgemaakt door haken of zuignappen, nemen voedingsstoffen op en verzwakken hun gastheer. Ze planten zich voort door met eieren gevulde delen van het lichaam naar buiten te brengen.
- Dirofilaria: nematode die zich tijdens zijn laatste levensfase in het hart en de longslagaders van honden of andere dieren bevindt. Door zijn ligging is het in staat om hartstilstanden te veroorzaken.
- Plasmodium: eencellige parasiet die de bloedcellen van vogels, reptielen en zoogdieren infecteert. Het wordt overgedragen door muggen en veroorzaakt malaria of malaria.
- Toxoplasma: protozoa die katten en hun gebruikelijke prooi treft, maar ook op mensen kan worden overgedragen. Het kan veranderingen in het gedrag van mensen en knaagdieren veroorzaken.
Parasitisme is een van de meest voorkomende levensstrategieën in de natuur en bestaat praktisch sinds de oorsprong van levende wezens. Het is een van de evolutionaire motoren die het leven op deze planeet heeft gevormd zoals wij die kennen, maar het kan ook gevaarlijk zijn voor mensen en andere wezens om hen heen. Het is een fenomeen dat de moeite waard is om te bestuderen en te begrijpen.
