Zoals met veel menselijke gevoelens, emoties en kwaliteiten, lijkt empathie ons uniek. Desondanks hebben onderzoekers en andere waarnemers lange tijd aangetoond dat dit misschien niet het geval is. Een goed voorbeeld is hoe ratten vermijden hun medemensen pijn te doen.
Al tientallen jaren worden laboratoriumtests uitgevoerd op het gedrag van ratten en de toepassing of relatie met menselijk gedrag. Op dezelfde manier is dit soort onderzoek gedaan met duiven, wolven, honden of primaten.
Bij mensen staat empathie bekend als de aangeboren kwaliteit van het helpen en erkennen van de emoties van de ander. Op deze manier verbinden we ons op een affectieve manier met andere individuen in onze sociale groep.
Door onderzoek van wetenschappers van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, ratten tonen empathie voor hun metgezellen als ze lijden. Dit feit zou impliceren dat het vermogen om zich in de plaats van een ander te verplaatsen in de evolutie lang voor de mens verscheen.
Hoe wordt empathie gereguleerd?
Een gebied van het menselijk brein dat de anterior cingulate cortex (ACC) wordt genoemd, heeft spiegelneuronen. Deze cellen reageren wanneer het individu pijn of aanwezigheid ervaart terwijl een andere persoon lijdt. De onderliggende cellulaire mechanismen zijn echter nog steeds slecht begrepen.
"Spiegelneuronen zijn een soort neuronen die worden geactiveerd wanneer een actie wordt uitgevoerd en wanneer wordt waargenomen dat deze die actie uitvoert of er een mentale representatie van heeft" -Gema Sánchez Cuevas, psycholoog.
In recente onderzoeken is Het is aangetoond dat de anterieure cingulate cortex van ratten (in gebied 24) ook spiegelneuronen bevat. Deze worden geactiveerd wanneer de rat pijn voelt of wanneer hij ziet hoe een andere metgezel lijdt.
Ze werden echter niet geactiveerd bij het luisteren naar het lijden van een rat. Dit kan, volgens ander onderzoek, zijn omdat het nodig is dat de rat angst heeft ervaren om het te voelen bij het horen van een medemens.
Op deze manier raakten die ratten die wisten wat angst en lijden waren, van streek toen hun metgezellen ultrasone geluiden uitzonden om de groep te waarschuwen.
Hoe weet je of ratten voorkomen dat ze hun leeftijdsgenoten pijn doen?
Voor de ontwikkeling van het experiment werd eerst een groep ratten, gehuisvest in paren, getraind om een hendel aan te raken om een prijs te verkrijgen. Kort nadat ze in de kooi waren, leerden de ratten dat ze door een mechanisme te activeren een suikerklontje kregen.
Toen duidelijk werd dat de ratten wisten hoe het moest, werd het mechanisme aangepast en vanaf dat moment kreeg hun partner elke keer dat ze de hendel aanraakten een kleine schok.
Zodra de ratten de schokken begonnen te ondergaan, stopten de ratten met de hendels ze volledig in te drukken. Dit zou er voor ons op kunnen wijzen, samen met studies over spiegelneuronen bij ratten, dat deze dieren weten wanneer een soortgenoot lijdt en dit proberen te vermijden.
Empathie of egoïsme?
Op dit punt moeten we onszelf een andere vraag stellen. Houden ratten ermee op de hendel over te halen uit empathie voor hun medemensen of uit egoïsme om hun eigen lijden te kalmeren?
Door de spiegelneuronen voelen de ratten op een bepaalde manier wat hun metgezellen voelen, daarom zou het stoppen met het aanraken van de hendel hen zelf kalmeren.
Hetzelfde gebeurt met mensen, waarom helpen we iemand die gewond is? Altruïsme of we willen gewoon niet zien hoe hij lijdt omdat we van streek raken? De antwoorden op deze vragen zijn complex en vereisen lang nadenken.
De vraag en wat ons zorgen baart is dat bij beide soorten een soortgelijk proces plaatsvindt. Empathie is een adaptieve emotie die het voortbestaan verbetert van soorten die in sociale groepen leven.
