Een paar dagen geleden werd de enige bekende roze pijlstaartrog weer gezien. De beelden zijn gemaakt door Kristian Laine, een fotograaf die aan het duiken was in de wateren bij Lady Elliot Island, de meest zuidelijke koraalsleutel van het Great Barrier Reef, Australië.
In een zeer korte tijd zijn de foto's viraal gegaan op sociale netwerken en hebben meer dan één hun nieuwsgierigheid naar de pijlstaartrog die werd voor het eerst gezien in 2015.
De beroemde mantarog behoort tot de soort Mobula alfredi, van de familie Mobulidae. Het wordt erkend als de op één na grootste pijlstaartrogsoort ter wereld.
Dit dier kreeg de bijnaam "Inspector Clouseau", wat verwijst naar het bekende personage uit de Pink Panther-serie.
Wat verklaart de kleur van de roze pijlstaartrog?
Carotenoïde pigmenten zijn verantwoordelijk voor veel van de kleuren rood, oranje en geel in de natuurlijke wereld. En, in ieder geval voor de meeste dieren, moeten deze moleculen worden verkregen door inname.
Aanvankelijk werd aangenomen dat de kleur van de roze mantarog het resultaat was van een dieet, vergelijkbaar met hoe roze flamingo's hun kleur krijgen door het eten van kleine schaaldieren.
Carotenoïden, aanwezig in garnalen en kokkels, zijn verantwoordelijk voor de kleuring van hun veren.
Het nieuwe patroon van de roze pijlstaartrog is zwart en roze
Dat wil zeggen, rifpijlstaartroggen zijn er over het algemeen in drie kleurpatronen: helemaal zwart, helemaal wit of zwart-wit. De laatste, die het meest voorkomt, heeft een patroon dat schaduw wordt genoemd, waarbij de vis een zwarte rug en een witte buik heeft.
Dus, van bovenaf bekeken, versmelten hun donkere ruggen met het donkere water eronder, en van onderaf bekeken, gaan hun lichte buiken op in het zonovergoten oppervlak. Het is dus de meest voordelige configuratie door bescherming te bieden tegen roofdieren, zoals haaien.
Bron: National Geographic - Kristian Laine.
Waarom is de kleur van dieren belangrijk?
Over het algemeen speelt kleuring een belangrijke rol in verschillende aspecten van het dierenleven. Zoals we al vermeldden, kan het de visuele bescherming tegen roofdieren verbeteren.
Tegelijkertijd kan kleuring bij veel soorten waardevolle informatie opleveren over de herkenning van geslacht, fysieke conditie, rijpheid of beschikbaarheid voor reproductie. Om deze reden elimineert natuurlijke selectie gewoonlijk alle aberraties die optreden.
Desalniettemin, er zijn verschillende voorbeelden dat een individu - of zelfs hele populaties - wordt gekenmerkt door een afwijkende kleuring, zoals de roze pijlstaartrog. Dankzij dit kunnen ze overleven en zich voortplanten.
Dus de kleur van de roze pijlstaartrog is afwijkend?
Ja, het is een van de vele kleurafwijkingen die in het dierenrijk zijn beschreven.. Hoewel de nomenclatuur op hen geen consensus is, zijn er meer dan een dozijn gerapporteerd, waaronder albinisme, melanisme, leucisme en erythrisme. Dit laatste is ongetwijfeld een van de zeldzaamste afwijkingen.
Specifiek, erythrisme wordt gedefinieerd als een verkleuring bij dieren met overmatige productie en afzetting van rode en oranje pigmenten (erythroforen) met verschillende tinten en gradaties van intensiteit.
Geeft deze afwijking dieren enig voordeel?
De meest voorkomende, melanistische individuen met een volledig zwarte kleur, genieten een thermisch voordeel vanwege hun superieure thermoregulerende capaciteiten die worden geboden door de donkere kleur van het lichaam. Aan de andere kant hebben ze ook te maken met een grotere predatiedruk.
Gevallen van albinisme en leucisme, zonder kleuring, zijn ook veel voorkomende kleurafwijkingen. Ze hebben echter een waarschijnlijk laag overlevingspercentage voor individuen in het wild.
Er zijn geen gegevens over voordelen in de selectieve mechanismen of thermoregulatie van erythrisme. In experimenten met salamanders (Plethodon cinereus) bleek dat vogels vermijden selectief het aanvallen van erytritische individuen die normaal gekleurd zijn.
Bron: National Geographic - Kristian Laine.
Waar komt dit soort kleuring door?
Tot dusverre hebben drie klassen van chromatoforen invloed op de kleuring van mariene wezens:
- Melanoforen (bruine tot zwarte pigmentcellen)
- Xanthoforen (gele en rode pigmentcellen)
- Iriserend (produceert een glanzende, iriserende, reflecterende huid)
Algemeen, afwijkende vlekken zijn meestal het gevolg van genetische mutaties, die de ontwikkeling, de verdeling van chromatoforen of de productie van pigmenten beïnvloeden.
De identificatie van genen die belangrijk zijn voor het transport, de opslag en de verwerking van carotenoïden (rode kleuring) was echter moeilijk, in tegenstelling tot de goed gekarakteriseerde genen die betrokken zijn bij melanogenese-routes (zwarte kleuring).
In elk geval, Tot nu toe werd een adaptieve evolutie van kleurafwijkingen bij mariene wezens onderschat. De studie van het fenomeen rode kleuring behoeft nader onderzoek.
* Omslagafbeelding met dank aan: Kristian Laine.