De quetzal is een iconische vogel van Midden-Amerika, vooral vanwege zijn connectie met de Azteekse god Quetzalcóatl. Zijn heldergroene verenkleed met iriserende tinten heeft velen ertoe gebracht hem te classificeren als een van de mooiste vogels ter wereld. Hoewel het over het algemeen niet met uitsterven wordt bedreigd, de vernietiging van zijn natuurlijke habitat bedreigt de schitterende quetzal.
De legende van Quetzalcóatl
De quetzal ontleent zijn naam aan de legende van Quetzalcóatl. Dit was een Meso-Amerikaanse godheid die vereerd werd vanaf 1 v.Chr. tot ongeveer 1500 na Chr. De naam Quetzalcóatl betekent "gevederde slang" in Nahuatl, gesproken door de Azteken in Midden-Amerika.
Quetzalcóatl was de belangrijkste God van het Azteekse wereldbeeld. Heersers en adel droegen hoofdtooien gemaakt van de felgroene quetzalveren, die hen symbolisch met de god verbond. Het werd als een misdaad beschouwd om deze vogel te doden, dus de veren werden verkregen door hem te vangen, zijn lange staartveren te plukken en hem vervolgens los te laten.
Classificatie en habitat
Quetzals zijn vogels van de familie Trogonidae, geslacht Pharomachrus, dat tropische wouden over de hele wereld bewoont. Volgens de Encyclopedia Britannica leeft deze vogel van het zuiden van Mexico tot de Boliviaanse Amazone.
Quetzals onderscheiden zich door hun lange staart en iriserende groene kleur. Deze vogels voeden zich voornamelijk met insecten en fruit en hebben boomgewoonten.
Soorten soorten
Er zijn vijf verschillende soorten quetzals, allemaal afkomstig uit het Amerikaanse continent.
Gouden hoofd quetzal (P. auriceps)
Deze soort staat bekend om zijn felgroene kleur die contrasteert met de gouden kop. Deze vogel komt relatief veel voor in Midden- en Zuid-Amerika, waar hij leeft in vochtige bossen. Het voedt zich voornamelijk met fruit en, in mindere mate, met insecten. Net als andere quetzals is het een solitaire vogel die alleen tijdens het voortplantingsseizoen samenkomt.
Heldere quetzal of gouden quetzal (P. fulgidus)
Deze soort leeft voornamelijk in nevelwouden en vochtige bossen aan de Caribische kust in Colombia, Guyana en Venezuela. Zoals in andere quetzals, alleen het mannetje heeft opvallende kleuren: kenmerkend zijn de goudgele snavel en felgroene veren. Het voedt zich met fruit, bessen en insecten.
Kuifquetzal (P. antisianus)
Deze vogel leeft in ongerepte bossen in de Andes tussen 1200 en 3000 meter hoog. Het hoofd en de nek van het mannetje zijn metallic turkoois van kleur, terwijl de stam levendig rood is.
Net als bij andere quetzals zijn de vrouwtjes dof van kleur, voornamelijk bruin en groen. Deze exemplaren onderscheiden zich vooral door de karakteristieke kuif van volwassen mannetjes. De nok groeit net boven de top.
Pavonino quetzal (P. pavoninus)
Ook bekend als "red billed weduwe", dit is een van de quetzals die het minst lijkt op de bekende schitterende quetzal. Deze vogel is inheems in het stroomgebied van de Amazone, tussen Venezuela, Colombia en Bolivia; en het is de enige in zijn soort die ten oosten van het Andesgebergte leeft.
Deze soort heeft felle kleuren, vooral bij mannen. Deze vertonen een felrode snavel, terwijl de vrouwtjes een doffere kleur hebben.
Schitterende quetzal (P. mocinno)
De schitterende quetzal is een iconische vogel van Midden- en Zuid-Amerika. In feite, Het is de nationale vogel van Guatemala en geeft zijn valuta zijn naam. Er zijn twee ondersoorten, M. costaricensis Y M. mocinno.
Het heeft een iriserend groen lichaam en rode borst. Afhankelijk van het licht, gloeien quetzals groen, kobalt, geel en zelfs blauw. Deze vogel onderscheidt zich door zijn lange staart, die meer dan 60 centimeter kan meten.
Een bedreigde soort
Van de vijf soorten quetzal worden er vier niet als bedreigd beschouwd. De schitterende quetzal wordt echter door de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) vermeld als "bijna bedreigd".
Bovendien vermeldt het Amerikaanse North American Bird Conservation Initiative (NABCI) de schitterende quetzal ook op zijn "Watch List" als een soort met een hoog instandhoudingsrisico.
Vandaag, de grootste bedreiging voor deze spectaculaire vogel is het verlies van zijn natuurlijke habitat. Ontbossing, bosfragmentatie en houtkap in de landbouw zijn de belangrijkste risicofactoren voor de schitterende quetzal.
