In 1963 besloot de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) een document op te stellen dat het behoud van soorten wereldwijd weerspiegelde. Zo ontstond het Rode Boek, ook wel de Rode Lijst genoemd. Vervolgens gaan we u vertellen waaruit dit document bestaat en waarom het zo belangrijk is om het bij te werken.
Wat is het Rode Boek?
Dit document wordt beschouwd als: de meest complete inventaris van de staat van instandhouding wereldwijd van alle dier- en plantensoorten.
Het wordt geproduceerd door IUCN, 's werelds grootste milieuorganisatie, opgericht in 1948. Daarnaast stellen veel landen en organisaties hun eigen Rode Boek op, waarin vooral kwetsbare regionale soorten zijn opgenomen.
Experts van andere organisaties zijn betrokken bij de voorbereiding ervan zoals BirdLife International of de Zoological Society of London. Op basis van een reeks criteria voor uitstervingsrisico werken ze het Rode Boek jaarlijks bij.
Bovendien, om de vier jaar wordt er een grootschalige beoordeling uitgevoerd, en nieuwe soorten worden toegevoegd of verwijderd via een intensief peer review-proces.
Het uiteindelijke doel van het boek is: het publiek bewust te maken van de urgentie en noodzaak van het behoud van soorten.Het dient ook als een hulpmiddel om de internationale gemeenschap te helpen en te adviseren.
Welke categorieën heeft het?
Volgens het risico van uitsterven van de soort, momenteel: IUCN houdt rekening met negen categorieën of risicograden, gerangschikt van hoog naar laag:
- Uitgestorven
- Uitgestorven in het wild.
- Ernstig bedreigd.
- In gevaar.
- Kwetsbaar.
- Bijna bedreigd.
- Kleine zorg.
- Niet genoeg data.
- Niet beoordeeld.
De verschillende soorten kunnen hun mate van risico variëren, afhankelijk van de jaarlijkse analyse. Zo was in 2022-2023 de berggorilla (Gorilla beringei beringei) is van ‘ernstig bedreigd’ naar ‘bedreigd’ gegaan dankzij het herstel van de bevolking.
Een ander voorbeeld is de Mexicaanse schildpad (Gopherus flavomarginatus), die is gedaald van 'kwetsbaar' naar 'kritisch bedreigd'. Dit is grotendeels te wijten aan het verlies van hun leefgebied.
Hoe zit het met de soorten in Spanje?
In onze bossen, zeeën en bergen zijn er veel soorten die in het Rode Boek zijn gecatalogiseerd. Het is het geval van berberapenMacaca sylvanus), die op de Rots van Gibraltar woont. Het bevindt zich momenteel in de categorie 'in gevaar'.
Een ander dier dat in die categorie valt, is de kanarie spitsmuis (Crocidura canariensis), een klein dier dat endemisch is voor de eilanden.
Een voorbeeld dat misschien verrassend is, is dat van het gewone konijn (Oryctolagus cuniculus). Ondanks dat het is opgenomen in de lijst van de 100 meest schadelijke invasieve uitheemse soorten ter wereld, is de huidige status geclassificeerd als "bijna bedreigd".
Een groot deel van de vermindering van de bevolking heeft een virale oorsprong. De duidelijkste exponent is myxomatose, een ziekte die door vlooien en teken wordt overgedragen en die tot 90% van de wilde konijnen doodde.
De vermindering van het aantal konijnen heeft op zijn beurt gevolgen voor andere dieren die zich met het konijn voedden. Het is het geval van Iberische lynx (Lynx pardinus), die ook in het Rode Boek staat als ‘in gevaar’.
De Iberische keizerarendAquila Adalberti) het is ook getroffen door de verdwijning van het konijn en wordt momenteel door de IUCN als 'kwetsbaar' beschouwd.
Dit alles onderstreept het belang van het behoud van habitats, een taak waar we allemaal in meer of mindere mate aan kunnen bijdragen.
Hoofdafbeeldingsbron | https://www.iucn.org/
