De stenen kam of gehelmde helm is een vogelsoort van de orde Galliformes van de familie Cracidae. De wetenschappelijke naam is Pauxi pauxi en woont uitsluitend in Colombia en Venezuela.
Kenmerken van de gehelmde stenen tuft
De steenkuifhelm is een grote vogel die tussen de 85 en 96 centimeter lang is. Het wordt gekenmerkt door een verhoogde benige helm over het hoofd, in de vorm van een vijg of cilindrische helm van grijsblauwe kleur. Deze benige helm is ongeveer drie centimeter lang.
Hoofd en nek hebben fluweelachtige zwarte veren, terwijl de rest van het dorsale en laterale verenkleed varieert van donker tot glanzend zwart met groenachtige of blauwe reflecties. Zijn buik is wit, net als het uiteinde van zijn staart. Ze hebben bruine irissen, donkerrode snavel en doffe karmozijnrode poten.
Verspreiding en leefgebied van de met stenen bedekte helm
Het leefgebied van de met stenen bedekte helm is beperkt tot Colombia en Venezuela. In Colombia leeft hij in het zuidwesten van Santander en in het noordelijke deel van Boyacá en een ondersoort in de Sierra de Perijá.
In Venezuela leeft het in de Sierra de Perijá in het zuiden, tot aan de Tucuco-rivier, staat Zulia. Het wordt ook gevonden in het zuiden van Táchira in het noorden door de Andes van Mérida, Lara, Yaracuy en zo ver naar het oosten als Falcón, Cordillera de la Costa in Aragua, Carabobo, Distrito Capital, Vargas en Miranda.
Het bewoont het dichte nevelwoud en bergachtig terrein, en heeft een hoogtebereik van 500 tot 2000 meter boven zeeniveau. Het wordt echter het meest gezien in nevelwouden tussen 1.000 en 1.500 meter.
Gedrag en reproductie van de stenen kamhelmen
Ze zijn terrestrisch, overdag en van boomgewoonten. Bovendien vliegen ze weinig en doen dat wanneer ze zich in het nauw gedreven voelen door een roofdier. Ze zijn territoriaal en leven in familiegroepen van mannetjes, vrouwtjes en kuikens. Hun uren van eetactiviteit vinden voornamelijk plaats in de vroege ochtend en late namiddag.
Tijdens het broedseizoen laat het mannetje een buiksprekend gebrul horen als het kraken van een oude boom. De alarmoproep is een zachte en herhaalde "tzsuk". Hij kakelt ook.
Het voortplantingsseizoen omvat de maanden januari tot juli en ze broeden eenmaal per jaar. De plaats om het nest te bouwen wordt gekozen door het vrouwtje, en ze zijn over het algemeen te vinden in vorken en takken van grote bomen met wijnstokken; ze zijn erg bedekt. Normaal gesproken worden de nesten gemaakt op een hoogte van vier tot zes meter. Het vrouwtje heeft vier tot zes dagen nodig om een nest te bouwen met droge stokken en twijgen.
De incubatie van de eieren -maximaal twee- wordt uitsluitend door het vrouwtje uitgevoerd, gedurende een periode van 34 tot 36 dagen. De eieren zijn 12 centimeter lang en 6 centimeter breed, met een zeer harde en ruwe schaal. Het mannetje nadert het nest pas als de kuikens uitkomen. De verzorging van de kuikens wordt uitgevoerd tussen het mannetje en het vrouwtje.
Behoud van de stenen kam
Willekeurige jacht en verlies van leefgebied zijn de belangrijkste bedreigingen voor de met stenen bedekte helm. De Internationale Unie voor het behoud van de natuur (IUCN) heeft deze soort in haar Rode Boek van bedreigde soorten geclassificeerd als bedreigd, omdat ze in de nabije toekomst met een hoog risico van uitsterven wordt bedreigd.
Het is opgenomen in Bijlage III van het Verdrag inzake de internationale handel in bedreigde in het wild levende dier- en plantensoorten (CITES), maar alleen in Colombia. Zowel in Venezuela als in Colombia wordt het gehelmde stenen bosje in het Rode Boek van beide landen als bedreigd beschouwd..
De situatie van de populatie in het verspreidingsgebied -Colombia en Venezuela- is schaars, met een bevolkingsdichtheid van minder dan één paar per 20-40 hectare, wat overeenkomt met 5 tot 10 individuen per vierkante kilometer. De wereldbevolking wordt geschat op minder dan 2500 volwassen individuen.
