Hoewel het altijd triest en pijnlijk is om te praten over het jagen op majestueuze dieren zoals walvissen, de geschiedenis van de Baskische walvisjagers herinnert ons eraan dat deze stad in Noord-Spanje eeuwenlang bekend stond om zijn relatie met walvissen.
De Baskische walvisvaarders, koningen van de zeeën
Baskische walvisjagers worden beschouwd als de pioniers in het commercieel exploiteren van de walvisvangst, hoewel onlangs de mogelijkheid is geopend dat de Romeinen de eersten waren die dit deden, vanwege de overblijfselen van uitgestorven walvissen aan de Spaanse kusten.
De Basken domineerden vijf eeuwen lang de walvisjacht, terwijl ze vrijwel de hele Atlantische Oceaan bevaren. De Franse ontdekkingsreiziger Samuel de Champlain beschreef de Basken die op het Canadese eiland Newfoundland woonden als de meest bedreven in de jacht op deze walvisachtigen.
In de komende eeuwen werden andere naties onderwezen door de Basken; de opkomst van andere walvisindustrieën, samen met het verlies van interesse in de olie van deze walvisachtigen, maakte aan het einde van de 19e eeuw een einde aan deze walvisindustrie. Tegen die tijd waren sommige soorten, zoals de rechtse walvis, bijna uitgestorven.
De Baskische walvisvaarders van de Golf van Biskaje
Het begin van de Baskische walvisvaarders is gedocumenteerd aan het einde van de 7e eeuw, waar een document spreekt over de verkoop van blubber: 250 liter walvisolie aan een klooster in Normandië.
Er zijn latere vermeldingen die ook als vroeg kunnen worden beschouwd, hoewel het in het midden van de 11e eeuw is dat walvisbaleinen of gerechten gemaakt met hun bot in veel documenten worden genoemd. Aan het einde van de 11e eeuw had de walvisvangst zich uitgebreid naar Santander en in latere eeuwen naar Asturië en Galicië.
In de 13e eeuw waren er al 50 havens waar de Baskische walvisvaarders gevestigd waren, van Kaap Finisterre tot aan de grens met Frankrijk. In de winter en de lente trokken de walvissen in volle migratie door het noorden van Spanje, toen de walvisjagers hun grote campagnes voerden aan de Cantabrische kust.
Hoe jaagden de Baskische walvisvaarders?
De Baskische walvisjagers hadden wachttorens in belangrijke kapen en in steden als Biarritz of Zarautz. Toen de walvis werd geobserveerd, brandden de bakens en klonken de trommels: het was toen dat de Baskische walvisvaarders met hun harpoenen de zee op gingen.
Vervolgens trokken ze het lijk van de walvis door touwen vast te binden en verwerkten het lichaam aan de kust. Het is belangrijk op te merken dat de meeste walvissen die we op het Iberisch schiereiland hebben, diepzee zijn en kustwalvissen zijn aan het verdwijnen. Een van de redenen was dat deze laatste met deze methode gevangen kunnen worden.
Belang en impact van Baskische walvisvaarders
De Baskische walvisjagers verwierven grote bekendheid en faam, en vermeden zelfs belasting te betalen, hoewel ze de talen van de walvissen aan de kerk gaven. Dit begon in de loop der jaren te veranderen en landen als Frankrijk begonnen winst te maken toen Baskische walvisvaarders voor hun kusten visten.
Deze erfenis heeft grote invloed gehad op het Cantabrische gebied, en Steden als Bermeo, Getaria of Castro Urdiales hebben verwijzingen naar Baskische en Cantabrische walvisvaarders op hun schilden.
Protectionisme tegen de Baskische industrie bereikte het punt dat de verkoop van walvisproducten van andere vissersvaartuigen werd verboden. In opeenvolgende eeuwen zou deze praktijk afnemen, wat leidde tot de verdwijning aan het einde van de 18e eeuw.
Het totale aantal vangsten door Baskische walvisvaarders is onbekend, aangezien er alleen cijfers uit de 16e eeuw zijn. Volgens sommige documenten van Lekeitio werden tussen 1.517 en 1.662 in totaal 68 walvissen gevangen in de Golf van Biskaje.
De reizen van de Baskische walvisvaarders
De Baskische walvisvaarders begonnen ook naar verre landen te reizen: het Canadese eiland Newfoundland en andere regio's aan de oostkust van Canada zijn hier een voorbeeld van.
In deze regio's van Canada zijn er talloze verwijzingen naar Baskisch en in feite zijn er legendes die zeggen dat ze 100 jaar voordat Christopher Columbus in Amerika aankwam in deze landen aankwamen. Er zijn zelfs verwijzingen naar hoe Franse zeelieden de inheemse bevolking Baskisch hoorden spreken in deze landen.
Een andere van de beroemde gebeurtenissen die de Baskische walvisvaarders uithaalden, was het bloedbad van de Spanjaarden, in het zeventiende-eeuwse IJsland; 32 Basken werden vermoord door toedoen van IJslanders, iets dat op initiatief van de lokale autoriteiten was.
Wat wel duidelijk is, is dat Baskische walvisvaarders hadden een enorme impact op de walvispopulaties, hoewel de huidige technieken en operaties nog gevaarlijker zijn.
