Misschien heb je gehoord of gelezen dat "de Iberische lynx endemisch is voor het Iberisch schiereiland" of dat "de Galapagos-schildpad endemisch is voor de Galapagos-eilanden" … Maar wat betekent het specifiek dat het endemische dieren zijn?? We zullen deze vraag in het volgende artikel beantwoorden.
Wat is een endemisch dier?
Een endemisch dier - of plant - is per definitie een dier dat alleen op een specifieke plek in het wild leeft. Dit betekent dat het is inheems in de ene regio en geen andere ter wereld. Daarom is het alleen mogelijk om het in die specifieke habitat te vinden, behalve natuurlijk dat het naar een dierentuin, waterpark of iets dergelijks wordt gebracht.
Endemisme kan gebaseerd zijn op verschillende geografische schalen, aangezien er bijvoorbeeld endemische dieren zijn van de hoge bergen, van een archipel, van een continent of van een meer.
De eilanden zijn plaatsen met een zeer hoog endemisme, vanwege hun isolement. Om deze reden zijn de dieren die in Nieuw-Guinea, in Galapagos en Australië ze zijn meestal inboorlingen van die plaats en nergens anders.
Een van de meest interessante gevallen is de Madagaskar eiland, waarin alle amfibieën, 90% van de reptielen, 55% van de zoogdieren en 50% van hun vogels zijn endemisch… Om ze te kennen moet je erheen reizen!
Voorbeelden van endemische dieren
Om het concept van endemisme bij dieren beter te begrijpen, kunnen we vertrouwen op enkele specifieke voorbeelden, zoals hieronder beschreven:
1. Zeeleguaan
Dit reptiel -foto die het artikel opent- leeft alleen op de Galapagos-eilanden, op de rotsachtige kusten van de archipel en tussen mangroven en stranden. Het voedt zich met zeewier, hoewel alleen volwassen mannetjes kunnen zwemmen; de rest moet wachten op het tij om uit eten te gaan.
Een ander verschil tussen de geslachten (of seksueel dimorfisme) is de grootte van de exemplaren: mannetjes zijn twee keer zo groot als vrouwtjes. Wat ze wel delen zijn hun gewoonten -ze liggen een groot deel van de dag in de zon, omdat ze koelbloedig zijn- en zijn zwarte kleur om een grotere warmteabsorptie mogelijk te maken.
2. Iberische lynx
Zoals de naam al doet vermoeden, leeft dit vleesetende zoogdier met een korte staart en lange poten op het Iberisch schiereiland. Zijn puntige oren en zijn zwarte haren, met drie verschillende patronen die hem helpen zichzelf te camoufleren, zijn de belangrijkste fysieke kenmerken van deze katachtige.
De Iberische lynx wordt met uitsterven bedreigd en leeft momenteel alleen in Andalusië, in de natuurparken Sierra de Andújar, Doñana en Sierra de Cardeña y Montero; geeft de voorkeur aan bossen en struiken om op konijnen te jagen, die 90% van zijn dieet uitmaken.
3. Maki
Als we aan Madagaskar denken, komt het automatisch in ons op deze primaat met een lange zwart-witte staart en een nieuwsgierig gezicht vanwege zijn grote ogen en opstaande oren.
De maki is een van de vele endemische dieren van dit eiland, hij heeft nachtelijke gewoonten en zijn reukvermogen stelt hem in staat om voedsel te vinden tussen de bomen en graslanden, en om te communiceren met de andere leden van zijn groep.
4. IJsbeer
Het is het enige roofdier in het noordpoolgebied, het leeft alleen in polaire en ijzige gebieden van het noordelijk halfrond, en het wordt beschouwd als een van de landzoogdieren -naast de Kodiak-beer- grootste ter wereld.
De ijsbeer heeft zeer goed ontwikkelde poten om tussen ijskappen te lopen en lange afstanden te kunnen zwemmen op zoek naar voedsel, voornamelijk zeehondenbaby's. Door zijn witte vacht kan hij opgaan in de omgeving waarin hij leeft, en dankzij een dikke laag vet is hij bestand tegen lage wintertemperaturen.
5. Kiwi
Deze kleine vogel is een van de vele endemische soorten in Nieuw-Zeeland. Het wordt gekenmerkt door zijn kleine formaat en "ronde" vorm en omdat het geen vleugels heeft om te vliegen. Even,Hij heeft zich heel goed aangepast aan het aardse leven, hoewel hij nogal schuw is en alleen 's nachts naar buiten komt.
Met zijn grote snavel voedt hij zich met allerlei kleine dieren, vooral insecten en wormen. De mannetjes zijn verantwoordelijk voor het broeden van de eieren gedurende tien weken, na het bouwen van ondergrondse nesten. Zodra de jongen zich ontwikkelen, verlaten ze het 'huis' om zichzelf te voeden.