Wetlands zijn een van de meest ecologisch waardevolle ecosystemen op aarde. Ze nemen echter voortdurend af als gevolg van klimaatverandering en de uitbreiding van de industrie voor menselijk gebruik. Helaas gaan er jaarlijks naar schatting 15,3 miljard bomen verloren, wat overeenkomt met de huidige achteruitgang van het ecosysteem.
Waarom verdwijnen wetlands? Welke gevolgen heeft dit voor het heden en de toekomst van de samenleving en biodiversiteit? Wat kunnen we doen om het te voorkomen? We zullen deze vragen en nog veel meer in de volgende regels beantwoorden.
Wetlands: zeer waardevolle ecosystemen
Wetlands zijn die ecosystemen die periodiek of permanent worden overspoeld met ondiep water. Door de lage waterstand kunnen er allerlei planten in groeien, die op hun beurt een enorme diversiteit aan dieren herbergen.
Het belang van wetlands ligt in het feit dat het, ondanks dat het een relatief zeldzaam ecosysteem is, een grote biodiversiteit herbergt, met name van vogels. Hun aanwezigheid zorgt voor onderdak en voedsel voor honderden vissen, vogels, ongewervelde dieren, amfibieën en zoogdieren.
Waar de habitats arm zijn, met name in agrarische gebieden, wetlands zijn een zeer belangrijk stukje heterogeniteit, dat dient als toevluchtsoord en tussenstop voor miljoenen trekvogels, zoals kraanvogels of ooievaars.
Door de ongebreidelde menselijke ontwikkeling zijn de meeste wetlands op aarde echter in gevaar of zijn ze verdwenen. Waarom? We vertellen het je dan.
Historische processen die ecosystemen elimineren
Door de geschiedenis heen is er een veelheid aan historische gebeurtenissen geweest die, volgens de heersende ideeën of de economische behoeften van die tijd, ze hebben hele ecosystemen gewijzigd en/of geëlimineerd.
In de westerse wereld hebben veranderingen in landgebruik geleid tot het verdwijnen van veel wetlands. De miasmatische ziektetheorie, die tot het einde van de 19e eeuw erg populair was, associeerde infectieziekten met "slechte lucht" uit moerassen en wetlands.
Hygiënische ideeën die wetlands associeerden met ziekte en de mechanisatie van de landbouw zijn de belangrijkste krachten geweest die hebben geleid tot het verdwijnen van wetlands door de geschiedenis heen.
Deze ideeën ontstonden tegelijkertijd met de uitbreiding van de mechanisatie van de landbouw, die de verdroging van miljoenen wetlands voor landbouw over de hele wereld veroorzaakten.
Het verdwijnen van wetlands in cijfers
Verliezen in wetland over de hele wereld zijn werkelijk dramatische cijfers. Sommige onderzoeken schatten dat 87% van de wetlands op aarde sinds de 19e eeuw zijn verdwenen.
Als we bijvoorbeeld alleen al het Amerikaanse middenwesten in aanmerking nemen, schatten bepaalde studies dat van 1850 tot 1930 minimaal 125 miljoen hectare wetlands werd drooggelegd voor landbouw.
In Spanje kennen we uit historische documenten het enorme belang van honderdduizenden wetlands die het grondgebied van het Iberisch schiereiland bevolkten. Sommige enorme lagunes, zoals Antela in Ourense of La Nava in Palencia, bezweken aan de plannen voor landbouwontwikkeling van de 20e eeuw.
De landbouwontwikkelingsplannen uit het verleden maakten bepaalde gebieden overbodig die als oninteressant werden beschouwd en ze veroorzaakten de massale verdwijning van talrijke wetlands. De zaken keerden echter snel om, zoals we in de volgende sectie zullen zien.
Het ecologisch herstel van deze landen
Ondanks de wens om de aarde te veroveren door regeringen en economische belangen, begonnen natuurbeschermingsbewegingen al snel te vechten voor het behoud van wetlands. Dit werd bereikt door de waarde en het belang voor honderden soorten aantoonbaar aan te tonen.
Bijvoorbeeld, de Ramsar-conventie werd opgericht in de jaren 70, die het behoud van miljoenen hectaren wetlands van internationaal belang voorstelde. Momenteel wordt meer dan 2 miljoen vierkante kilometer wetlands beschermd door deze overeenkomst.
Herstel van de lagune van La Nava, een paradijs voor vogels
Daarnaast, we hebben duizenden voorbeelden van gerestaureerde natte ruimtes. Een van de meest emblematische is in Spanje, met name in de Nava-lagune, in Palencia. Vóór de 20e eeuw was deze lagune een van de belangrijkste wetlands op het schiereiland, met een oppervlakte van bijna 5000 hectare in het natte seizoen.
In de 19e eeuw werd de lagune beschreven als een ongeëvenaard leefgebied voor vogels, zoals blijkt uit meerdere getuigenissen:
«Het dient als een toevluchtsoord, en vooral in de winter, voor een oneindig aantal soorten watervogels en van verschillende vormen, waaronder drie soorten ganzen, eenden van vele andere, lellen, uilen, gierzwaluwen, wulpen en andere vogels extreem opzichtig en onbekend in de rest van het land ».
Pascual Madoz, statistisch woordenboek (1859)
Opnieuw maakten de ontwikkelingsplannen van de 20e eeuw een einde aan de biodiversiteit en werd de lagune in 1968 drooggelegd voor landbouw. Vanaf 1990 nam de Junta de Castilla y León echter de gedeeltelijke restauratie van de lagune over, wat betekende: een van de beste voorbeelden van herstel van oude wetlands in Spanje.
Sinds 1990 is iets meer dan 15% van het oorspronkelijke oppervlak teruggevonden.
Deze lagune is een gebied van mondiaal belang voor de gans (antwoord antwoord), met ongeveer 12.000 geregistreerde individuen in het overwinteringsseizoen. Andere steppevogels van enig belang vinden hier hun toevlucht, zoals de grote trap (Otis neemt) of de witkopeend (Oxyura leucocephala).
Met voldoende financiële middelen en politieke wil kunnen kunstmatige wetlands worden hersteld.
Zorgen voor wetlands is zorgen voor biodiversiteit
Concluderend kunnen we stellen dat wetlands zeer belangrijke ecosystemen zijn voor veel dieren, met name vogels. Door ze te helpen behouden, bevorderen we de duurzaamheid op lange termijn van duizenden soorten die van wetlands hun thuis maken. Dus, zorgen voor wetlands is zorgen voor biodiversiteit.
