Paleontologie is de natuurwetenschap die verantwoordelijk is voor het bestuderen van de geschiedenis van het leven op aarde. Om deze reden houdt deze discipline zich bezig met: alle aspecten van de biologie van oude levensvormen.
Dat wil zeggen, deze tak van biologie reconstrueert de vorm en structuur die dergelijke organismen hadden en leidt hun evolutionaire patronen af. Het is ook verantwoordelijk voor de onthulling van de taxonomische relaties tussen hen en met moderne levende soorten.
Natuurlijk analyseert paleontologie ook de geografische spreiding van levensvormen die in het verleden ecosystemen bewoonden en hun onderlinge relaties met de omgeving.
Doelen van paleontologie
Hoewel het lijkt alsof paleontologie zich toelegt op het samenstellen van de skeletten van dinosaurussen, worden we geconfronteerd met een tak van wetenschap die veel meer is dan dat. Het belangrijkste doel is: de biografie van het leven op planeet Aarde verhelderen.
Hiervoor richt deze wetenschappelijke discipline zich op de volgende basispunten:
- De reconstructie van de wezens die in het verleden leefden.
- De studie van zijn oorsprong en zijn veranderingen in de tijd, dat wil zeggen, zijn evolutionaire lijn.
- De relaties tussen levende wezens uit het verleden en hun omgeving, onderwerp van studie in paleoecologie.
- Geografische spreiding en afleiding van migrerende bewegingen van levende wezens, of wat hetzelfde is, paleobiogeografie.
- Uitstervingsgebeurtenissen en fossilisatieprocessen, dat wil zeggen tafonomie.
- De correlatie van fossielen en de datering van de rotsen die ze bevatten, biostratigrafie.
Waarom zijn paleontologische studies belangrijk voor het leven van vandaag?
De kennis van het leven in de oudheid is nuttig om de huidige biodiversiteit en de verspreiding van de verschillende taxa op de planeet te begrijpen. Bovendien biedt deze wetenschap elementen die: ze versterken de theorie van de evolutie van levende wezens en de drift van continenten.
Bijzonder baanbrekend is het feit dat paleontologie waardevolle informatie levert voor de analyse van hoe klimaatveranderingen de biosfeer als geheel kunnen beïnvloeden.
Opvallend is de grote publieke belangstelling voor paleontologische vondsten, die samenhangt met hun culturele impact.
Ten slotte kan men niet anders dan de economische waarde noemen die uit hun bevindingen naar voren komt. In de moderne samenleving is niet alles kennis, en gelukkig is paleontologisch onderzoek goud waard.
In de oudheid waren paleontologische studies bijvoorbeeld nuttig voor: helpen bij het exploiteren van minerale hulpbronnen zoals steenkool. Meer recentelijk wordt het toegepast op de ontdekking van olie- en aardgasvoorraden.
Wat zijn fossielen?
Fossielen zijn de overblijfselen van dieren, planten en bacteriën die in de natuur bewaard zijn gebleven. De overblijfselen worden over het algemeen als fossielen beschouwd als ze meer dan 10.000 jaar oud zijn. Deze worden begraven onder meerdere lagen zand en modder bewaard.
Geleidelijk veranderen het zand en de modder in sedimentair gesteente, omdat ze onder enorme druk staan. Zo vervangen mineralen organisch materiaal en ontstaat er een stenen replica van prehistorisch materiaal.
Fossielen worden over de hele wereld gevonden, in afzettingsgesteenten zoals zandsteen, kalksteen of schalie. Fossiele vorming komt zelden voor, omdat de meeste worden vernietigd door erosie. Er zijn verschillende soorten:
- Mallen of afdrukken- Ze worden gevormd wanneer de plant of het dier volledig vergaat, maar een spoor of indruk van zichzelf achterlaat, zoals een holle mal.
- Fossielen opsporen: laat sporen zien die de dieren hebben gemaakt terwijl ze door het zachte sediment bewogen. Ze omvatten holen, sporen, tandafdrukken, uitwerpselen en holtes achtergelaten door plantenwortels.
- Versteende fossielen: kan op twee manieren voorkomen. De eerste door permineralisatie, zoals bij versteend hout. Ten tweede kunnen ze verschijnen door vervanging, een gebeurtenis waarbij dood weefsel oplost en mineralen op hun plaats achterlaten.
- Micro-fossielen: Het zijn de overblijfselen van planten of dieren van microscopische grootte, meestal minder dan een millimeter lang. Het omvat virussen, bacteriën en kleine stukjes grotere planten of dieren.
Deze laatste worden beschouwd als de belangrijkste groep fossielen, omdat ze nuttig zijn voor het dateren van de omringende rotsen, en dus de verschillende geologische tijdperken waar de planeet doorheen is gegaan.
Professionals in paleontologie zijn fossiele detectives
Paleontologen zijn als detectives, ze zoeken naar fossielen en bestuderen deze op aanwijzingen over het leven op aarde lang geleden. Uit de gegevens die ze verzamelen, proberen ze af te leiden hoe het milieu en het klimaat in de loop van de tijd zijn veranderd.
Daarnaast is het noodzakelijk om te benadrukken dat paleontologie deel uitmaakt van de natuurwetenschappen en is nauw verbonden met biologie en geologie.
Hierdoor beschikken paleontologen vaak over zeer gespecialiseerde kennis op een bepaald wetenschapsgebied, maar tonen zij ook expertise op aanverwante gebieden, zoals oceanografie, anatomie of evolutie.
Paleontologie stelt ons in staat de geschiedenis van het leven op aarde te begrijpen, omdat hun bevindingen helpen om de geologische tijdschaal te verduidelijken.
Het aantal specialisaties in paleontologie is enorm: van gewervelde dieren, ongewervelde dieren en micropaleontologie tot paleobotanie, er is geen steen met de indruk van een levend wezen die geen relevante informatie geeft.
